Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b. S. Abdullayeva, N. Sh. Ruzikulova

III. Yangi mavzuning bayoni 

Yuqorida tuzilgan birinchi gapdagi otlarga soʻroq bering. 

Gapda qanday boʻlak vazifasida kelgan? 

Gapning kesimini toping. 

Gapda yana qanday ot soʻz turkumidagi soʻz bor? Ular gapda qanday
boʻlak vazifasini bajaryapti? 

Kim7, nima? soʻrog‗iga javob boʻlib, predmetning nomini bildirgan soʻzlar 
ot soʻz turkumi deyiladi. Otlar gapda bosh va ikkinchi darajali boʻlak vazifasida 
keladi. 
Darslik bilan ishlash 
146-mashq matni oʻqituvchi tomonidan oʻqib beriladi. Matn mazmuni 
yuzasidan suhbat oʻtkaziladi. 

Hikoyat kim va nima haqida ekan? 

Sulton Ulug‗bek kim boʻlgan? 

U qayerdan kelayotgan ekan? 

Ulug‗bek koʻcha oʻrtasida nimani koʻribdi? 

U nonni koʻrgach, nima qilibdi? 

Qissadan qanday hissa chiqibdi? 

Siz yana qanday hissa chiqarasiz? 
Matndagi otlarni koʻchirib, gapdagi vazifasini aniqlaydilar. 
1-topshiriq. 
146-mashq. Ekranda mashq matni namoyish etiladi. Matn ostida shaxs, 
SHAXS NOMI 
Sulton 
Ulug‗bek 
NARSA NOMI 
navbat 
ko‗cha
safar
non 
ot
peshana 
nom 
JOY NOMI 
Samarqand 

---

176 
narsa va joy nomlarini bildirgan soʻzlarni ajratish uchun maxsus joy beriladi. Otlar 
ajratilgach, matn ostida bir, ikki va toʻlqinli chiziq paydo boʻladi va ajratilgan otlar 
gapda qanday vazifa bajarishiga koʻra tegishli chiziqlar bilan belgilanishi lozim. 
IV. Mustahkamlash 
147-mashq. Oʻquvchilar matnni oʻqiydilar. Matn yuzasidan suhbat 
uyushtiriladi. 

Matn nima haqida ekan? 

Matn kimning nutqidan olingan? 

Oʻzbekistonning qaysi shaharlari qadimdan mashhur boʻlgan? 

Bu shaharlar qanday yurtlar bilan aloqada boʻlgan? 

Yurtimizda yashab, oʻz yurtlarini jahonga tanitgan qanday insonlarni 
bilasiz? 

Matnda nechta gap bor? 

Gaplar mazmuniga qanday maqsadni ifodalagan? 

Matndagi bosh harf bilan yozilgan soʻzlarni yozing. 

Soʻzlar qanday soʻroqqa javob boʻladi? Ularni qaysi soʻz turkumiga 
kirishini ayting. 

Nima uchun bu otlar bosh harf bilan yozilgan? 
2-topshiriq. 
Saylanma diktant matni oʻqib eshittiriladi. Ovozni qayta eshitish imkoni 
boʻlishi kerak. Oʻquvchilar yozganlarini tekshirish uchun maxsus tugma orqali 
doska pardasi ochilib, yozishlari lozim boʻlgan soʻzlar ekranda koʻrinishi lozim.