Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Ном : тип;
Бу ерда Ном – ўзгарувчининг номи, тип – шу ўзгарувчи қабул 
қиладиган маълумотларнинг типи. Масалан:
a : Real; b : Real; i : Integer; 
Стандарт функциялар. Дастурчилар ихтиёрига Delphi тили бир қатор стандарт 
функцияларни таклиф қилади. Функциянинг типи унинг номи билан боғланган. 
Шунинг учун операнда сифатида бу функциялардан фойдаланиш мумкин. Функция 
қийматининг типи ва аргументларининг типлари билан характерланади. Қиймат 
олаётган ўзгарувчининг типи функция типига мос бўлиши лозим.
Математик функциялар 
функция  
қиймат 
Аbs (n) 
n нинг абсолют қиймати 
Sqrt (n) 
n нинг квадрат илдизи
Sqr (n) 
n нинг квадрати 
Sin (n) 
Синус n 
Cos (n) 
Косинус n 
Arctan (n) 
Арктангенс n 
Ехр(n) 
Экспонента n 

---

139 
Ln(n) 
n нинг натурал логарифми 
Rardom(n) 
0 дан n-1 гача бўлган тасодифий 
сон 
Алмаштириш функциялари
Масалан, экранга чиқариш майдонига (компонент Label) real типидаги 
маълумотни чиқариш учун дастлаб бу маълумотни матнли типга 
маълумотга алмаштириш керак бўлади. Масалан,
Label1.caption :

 FioatTostr(x)
Алмаштириш функциялари 
функция 
функциянинг қиймати 
Chr(n)
Коди n га тенг бўлган белги
IntToStr (k) 
Бутун k сонини ифодаловчи матн 
FloatToStr (n) 
Ҳақиқий n сонини ифодаловчи матн 
FloatToStrF(n,f,k,m) 
Ҳақиқий n сонини ифодаловчи матн. Бу ерда f - 
формат 
(ифодалаш 
усули); 
k 
– 
аниқлик 
(рақамларнинг умумий сони); m - 
вергулдан кейинги рақамлар сони. 
StrToInt (s) 
s матни ифодалаётган бутун сон 
StrToFloat (s) 
s матни ифодалаётган ҳақиқий сон 
Round (n) 
n сонини яхлитлаш 
Trunc (n) 
Ҳақиқий n сонини каср қисмини ташлаб
юбориб, ҳосил қилинган бутун сон 
Frac(n) 
Ҳақиқий n сонининг каср қисми 
Int (n) 
Ҳақиқий n сонининг бутун қисми