чапак чалиб.
- Яна
қўшилиб кетишди (Ў. Умарбеков. Одам бўлиш кийин). Учқур
машинанинг тортмай тизгинин Боладай
сакрайди
тогдай улкан
зот (Зулфия. Қуёшли калам).
5. Ўзини тутолмасдан, тортинмасдан, баланд овоз билан
йигламоқ,
беозор
хафа бўлмоқ.
Катта ёшдаги одам ҳакида.
Бу ҳукуматнинг уйи куйсин! - деб, пешонасига уриб, бола-
дек
йиглайди
(Шукрулло. Тирик руҳлар). Кейин худди гўдак
боладек
ҳўнграб юборди
(Ў. Умарбеков. Юлдузлар). Тамука
Баҳодир Темурни кўриб, хурсандлигидан бола каби
ҳўнграб
йиглаб юборди.
(Н. Қобул. Буюк Турон амири ёхуд акл ва
қилич). Бобо шунака пайтларда ёш боладай кўнгли чўкиб,
хафа
бўлиб
қолади. (А. Кўчимов. Баланд тоғлар остида). Пирриев ёш
боладай
изза бўлиб,
каловланди (И. Зойир. Қисмат ўчи).
6. Қаттик, осуда, хотиржам,
беозор ухламоқ.
Катта ёшдаги
одам ҳакида.
Сўнг ечиниб, оппоқ чойшаб ёзилган жойга узала тушиб ётди.
Худди ёш боладай дарров
уйқуга кетди
(А. Абдуллаев. Дард).
Бахтиёр худди ёш боладек пиш-пиш килиб
беозор ухларди
46
www.ziyouz.com kutubxonasi
(М. Ҳазратқулов. Чўли ироқ). Қолсанг бас, ҳадикни бир чет-
га қўйиб,
Ухлаймиз
беташвиш боладай тўйиб. (У. Хидиров.
О, мармар кечадир...).
7.
Овутмоқ, алдамоқ, суймоқ,
юпагмоқ, меҳрибонлик қил-
моқ. Катта одамга нисбатан.
Вазири
аъзам
баъзан
султонни
боладек
овутарди
(Мирмуҳсин. Темур Малик). Энди эса муҳим жангга отланар-
кан, уни боладек
апдаб,
ташлаб кетяпти (Н. Қобул. Буюк Турон
амири ёхуд ақл ва қилич). Бойчечакни боласидек
суймаса
ким,
Ризку неъмат тупроқ исин туймаса ким (С. Ҳаким. Гарашалик-
лар кўшиғи).
Б У Л Б У Л
БУЛБУЛДАЙ (КАБИ, СИНГАРИ, ЯНГЛИҒ)
1.
Сайрамоқ, хониш қилмоқ,
жон-дили билан
куйламоқ,
юк-
сак даражада мадҳ этмоқ. Одам ҳақида.
Булбулдай
сайратиб
кўй Сайёраларни, Мен сендан айланай,
ўзимнинг элим (С. Тўйчиева. Мадҳия). Бутоғингга кўниб булбул
каби
хониш қилиб
тунлар, Упиб ғунчангни очмоқликка тонг чоғи
шамол бўлсам (Ҳ. Олимжон. На бўлгай бир нафас мен ҳам...).
Чалма созингни, муғанний,
Сайрабон
булбул каби, Сеҳр этиб
кўнгил чаманни, Уйкудан уйготмаса (Ж. Камол. Чалма созинг-
ни, муганний). Жуда яхши, булбул сингари
ашула қилар экан.
Овози Довуд пайғамбарники сингари дейдилар (Чўлпон. Кеча
ва кундуз). Миртемир булбул бўлиб туғилган эди. У умрининг
охирига кадар она Ватанини, инсонга ҳаёт бағишловчи Онани,
севги ва садокатни, ўзининг ижодий ва жисмоний меҳнати би-
лан қадрдон диёрининг гуллаб-яшнашига буюк ҳисса қўшган
замондошларини булбул янглиг
жушиб куйлади
(Н. Каримов.
Миртемир).
2.
Фигон айламоқ, нола қилмоқ,
дарду ғамларини баён
қилмоқ.
Этма мени кўп интизор, Ишкингда мен бахтиёр, Булбул
каби боғингда, ёр,
Айлай фигон,
айлай садо (У. Исмоилов. Сай-
ланма). Булбул каби ун чекишни сен ишк санама, Ҳар лаҳза
ўлиб, чекмаса афгондир ишқ (У. Хайём. Рубоий). Бу тоғларда
кийикдай югурган, шамолдек елган, булбулдек
нола қилган...
Бодомгулнинг табиат фақат бир мартагина яратиши мумкин
бўлган чегарасига энди парда тортилган эди (С. Аҳмад. Жим-
житлик).
3.
Сайрамоқ, сўйламоқ,
тез, тутилмасдан, эркин, бурро ва ра-
вон гапирмок.
47
www.ziyouz.com kutubxonasi
Ўз ўғли булбулдай
Do'stlaringiz bilan baham: |