Nizo m iy n o m idagi toshkent davlat pedagogika universiteti chizma geometriya

tekisliklar  fazoda doim o  parallel  bo’lavermaydi.
X
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

а)
85-shakl 
b)
Masalan,  profil  proyeksiyalovchi  P va Q tekisliklar berilgan  (85-shakl,  a,
b).  Ularning  gorizontal  Ph  va  Qh hamda  frontal  Pv va  Qv  izlari  o ’zaro 
parallel,  y a ’ni  PhIIQh  va  PvllQv  lekin  profil  izlari  Pv  v a   Qv  o ’zaro 
kesishuvchi,  dem ak  bu  tekisliklar  o ’zaro  parallel  emas.  Bunday 
tekisliklarning  parallelligini  tekshirish  uchun  ularning  profil  izlarini 
yasash  zarur  y o k i  quyidagicha  tahlil  qilish  kerak,  y a ’ni  tekisliklarning 
gorizontal  Qh||Ph  izlari  OX  o ’qiga  nisbatan  qanday  uzoqlikda joylash sa, 
frontal  izlari  ham   shunday  tartibda joylashishi  kerak  va  izlarining  OX 
o ’qgacha  b o ’lgan  nisbatlari  teng  b o ’lishi  kerak,  y a ’ni  m:n=p:q  (
8 6
- 
shakl,b).
1-M isol. 
Fazodagi  E(Ei;E2)  nuqtadan  o ’zaro  parallel  A B  
(AiBi;A
2
B2)  va  C D   ( Q D b Q E y   to’g’ri  chiziqlar  bilan  berilgan  tekislikka 
parallel  tekislik o ’tkazilsin  (87-shakl).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B u   m asalani  y e c h ish   uchun  E  nuqtadan  berilgan  t o ’g ’ri  ch iziq
kesm alariga  parallel  o ’tkazish 
kerak. 
E 
nuqtaning 
frontal 
proyekitsyasi  E
2
  dan  C D   ning 
frontal  p royek siyasi  C
2
D
2
  ga 
parallel  c ’kazib  ixtiyoriy  F
2 
nuqtani 
b elg ila y m iz. 
EF 
k esm an in g 
gorizontal
p royek siyasi  EiFj  e s a   C iD i  ga  
parallel 
b o ’ladi, 
y a ’ni 
E
2
F
2
||C
2
D
2
  va  E ^ I I C iD ,.  E 
nuqtadan 
o ’tuvchi 
tek islik n i 
ifod alovch i 
ikkinchi 
to ’g ’ri 
chiziqni 
o ’tk azish  
uchun 
berilgan 
A B ||C D  
tekisliikda 
ixtiyoriy  12  (1 i2 i;1
2
2 2)  to ’g ’ri  ch iziqni  tanlab  ola m iz  va  E  nuqtaning 
proyeksiyalaridan 
1 2
  ning  p royeksiyalariga  m o s  ravishda  parallel 
to ’g ’ri chiziqlar o ’tkaziladi, y a ’ni E i K i ||l  {2\  v a  E
2
K
2
)|1
2
22.  Hosil bo’lgan 
EFK (E  j F
1
К  j;  ЕгҒгКг) tekislik izlan gan  tek islik  bo ’ ladi.
6 2