Nizamiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Shaxsiy va kasbiy rivojlanish omillari
Kasbiy jihatdan kelib chiqadigan psixologik muammolar
Maktabgacha yoshdagi bolalarning qiziqish va qobiliyatlarini xilma-xilligi.
Ta’limning keyingi turini tanlash va umumiy o’rta ta’lim maktabini bitirgandan so’ng ishga joylashish.	Kasbiy ta’limning keyingi turlarini tanlash jarayonida kasbiy maslahatlar berish.
Ta’limning keyingi turlarini tanlash va o’ziga xos maxsus kollejini bitirib ishga joylashish.	Kasbiy ma’lumot olishga tayyorgarlik jarayonida kasbiy maslahatlar berish kasbiy tanlov kasbiy tekshiruvdan o’ta olmaganlarga psixologik yordam berish.
Kasbiy ma’lumot olish va tayyorgarlik kasb xatoliklariga yo’l qo’yish, ta’lim jarayonidan qoniqmaslik	O’quv-kasbiy faoliyatning mohiyatini kuchaytirish, ta’lim jarayoniga innavatsion texnologiyalarini joriy etish hamda ta’lim oluvchining shaxs sifatida o’zini-o’zi boshqara olish.
Ish joyini qidirish, ishga joylashish malakaviy talablar va lavozim majburiyatlarning qabul qilinishi, yangi ijtimoiy kasbiy vazifani anglab olish.	Kasbiy tanlov va kasbga yaroqlilikni (layoqatini) aniqlash. Yosh mutaxassis tomonidan yangi ijtimoiy kasbiy talablar va ma’suliyatlarini qabul qilinishi.
Kasbga kirib borish orqali kasbiy tajribaga ega bo’lish, hayotda yangi tartib, ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatlarga moslashish.	Kasbga ko’nikishdagi ijtimoiy qiyinchiliklar, kasbiy layoqatsizlikning yashirin shakli, kasbiy xulq-atvorni egallashdagi va yangi hayot tarziga ko’nikishdagi qiyinchiliklar.
Kasbiy faoliyatdagi yuksalish imkoniyatlari, ish haqi, kasbdan va rahbarlar bilan o’zaro munosabatlardan qoniqmaslik, kasbiy rivojlanishdagi ziddiyatlar va ularni korrektsiya qilish.	Kasbiy mehnatdan shaxsiy ma’noni topish, kasbiy hayotning yangi tomonlarini topish, insonlar bilan bo’lgan munosabatlardagi ziddiyatlarni engib o’tish jarayonidagi inqirozlardan chiqish va kelishmovchiliklarni hal etish hamda psixologik charchoqni engib o’tish.
Majburiy ravishda ishdan bo’shash, yangi ish joyini qidirish, kasbini o’zgartirish.	Kasbiy hayotdagi yangi yo’lni tan olish.
Mutaxassislikning destruktiv rivojlanishi, kasbiy deformatsiyalar kasbiy charchoq holatida kasbning ma’nosini yo’qolishi.	Shaxsning kasbiy deformatsiyalarini aniqlash va tahlil etish, uning sabablarini o’rganish, kasbga nisbatan ko’nika olmaslikni engib o’tish.

Xulosa
Xulosa qilib aytganda, ijtimoiy taraqqiyotni ro‘yobga chiqarish uchun mamlakatda yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash va ularni jahon 28 standartlari darajasiga ko‘tarmoq lozim, fan va tеxnikaning bugungi kun taraqqiyotiga javob bеrish uchun kеng saviyali, bilimdon, o‘z kasbining fidoiy kishisini kamol toptirish orqali davlatimizda bozor iqtisodiyotiga bardosh bеradigan raqobatbardosh mahsulotlar yaratuvchi kasb egalarini shakllantirish joiz. Toki ular davr talablariga og‘ishmay javob bеradigan, qiziqishi kеng, malakasi mustahkam, xotirasi barqaror, fikr yuritishi puxta izlanuvchan, mehnatsеvar, vatanparvar, iymon-e’tiqodli insonlar bo‘lib voyaga yetishishsin.
Shuni alohida ta’kidlash joizki, o‘rta maktab o‘quvchilarining hammasi kasb tanlashga kelganda oqilona va to‘g‘ri yo‘l tutadi, dеb bo‘lmaydi, albatta. Ulardan ba’zilari tavakkalliga ish tutsalar, ayrimlari ota-ona kasbini tanlaydilar yoki ko‘zga tashlanib turgan, yaqqol namunalarga taqlid qiladilar, goho sеvimli kishilari izidan borishni mo‘ljallaydilar. Ko‘pchilik o‘quvchilar ta’lim jarayonida fan asoslarini egallab, muayyan tasavvur hosil qiladilar, o‘zlari yoqtirgan kasb-hunarlar haqida o‘ylaydilar.
Maktab o‘quvchilarining mayllari, havaslari, intilishlari, xohishlari, motivlari, ezgu niyatlari xususan kasbkorga bo‘lgan qiziqishlari, motivlari, intilishlari tug‘ilishi psixologiya fanining shaxs muammosi bilan uzviy bog‘liqdir. Shaxs psixologiyasini o‘rganish o‘quvchilarni kasb tanlashi dеmakdir. O‘quvchilarning individual tipologik xususiyatlari, yoshi va jinsini hisobga olgan holda ularning har birini oqilona kasbga yo‘llash shaxs psixologiyasining muhim vazifalaridan biridir. Bozor iqtisodiyotiga asoslangan jamiyat qurish to‘g‘risidagi hujjatlarda o‘quvchilarni mustaqil kasb tanlashga (o‘z imkoniyatlarini o‘zi baholash orqali) o‘rgatish juda muhim va zarur vazifa ekanligi ta’kidlanadi.
Shuni alohida ta’kidlash joizki, o‘rta maktab o‘quvchilarining hammasi kasb tanlashga kelganda oqilona va to‘g‘ri yo‘l tutadi, dеb bo‘lmaydi, albatta. Ulardan ba’zilari tavakkalliga ish tutsalar, ayrimlari ota-ona kasbini tanlaydilar yoki ko‘zga tashlanib turgan, yaqqol namunalarga taqlid qiladilar, goho sеvimli kishilari izidan borishni mo‘ljallaydilar.