Nippon, Nihon Sharqiy

Siyosiy partiyalar

Liberal-demokratik partiya

 (

⾃由⺠主党

 jiyu: minsyu to:)

Demokratik partiya (

⺠主党

 minshu to:)

Sof hukumat partiyasi (

公明党

 ko:mey to:) — CGP, Clean Government Party.

Kommunistik partiya

 (

共産党

 kyo:san to:)

Ijtimoiy-demokratik partiya (

社会⺠主党

 shakay minshu to:)

Sud tizimi

Sud tizimining eng yuqori organi — bu 

Yaponiya Oliy sudidir

, va u, boshqa mamlakatlardagi

konstitutsion sudlar

 singari baʼzi nokonstitutsion hisoblangan huquqiy normalarni inkor etish

vakolatiga egadir.

Geografiya

Yaponiya xaritasi

---

Asosiy maqola: 

Yaponiya geografiyasi

Yaponiya 

Tinch okeanining

 gʻarbiy qismidagi 

orollarda

 joylashgan. Eng katta orollari:

Hokkaydo

, 

Honshu

, 

Shikoku

, 

Kyushu

.

Asosiy maqola: 

Yaponiya aholisi

Regionlar

Tarixan Yaponiya sakkizta regionga boʻlinadi: 

Hokkaydo

, 

Tohoku

, 

Kanto

, 

Chubu

, 

Kansay

(Kinki), 

Chugoku

, 

Shikoku

 va 

Kyushu

. Birgina 

Hokkaydo prefekturasidan

 iborat boʻlgan

Hokkaydo regionidan tashqari, har bir region bir nechta prefekturalarni oʻz ichiga oladi.

Maʼmuriy boʻlinish

Yaponiya prefekturalari

Asosiy maqola: 

Yaponiyaning ma'muriy bo'linishi

Yaponiya 47 ta 

prefekturalarga

 boʻlingandir (

ISO 3166-2

 tartibi boʻyicha koʻrsatilgan):

Hokkaydo

Aomori

Ivate

Miyagi

Akita

Yamagata

Fukushima

Ibaraki

Tochigi

Gumma

Sayatama

Chiba

Tokio

Kanagava

Niigata

Toyama

Ishikava

Fukui

Yamanashi

Nagano

Gifu

Shizuoka

Aychi

Mie

Shiga

Kioto

Osaka

Hyogo

Nara

Vakayama

Tottori

Shimane

Okayama

Hiroshima

Yamaguchi

Tokushima

Kagava

Ehime

Kochi

Fukuoka

Saga

Nagasaki

Kumamoto

Oita

Miyazaki

Kagoshima

Okinava

Yaponiya shaharlari

Aholisi

---

Asosiy maqola: 

Yaponiya shaharlari

Oʻnta eng yirik shaharlari

1. 

Tokio

 (8 444 531)

2. 

Iokogama

 (3 575 515)

3. 

Osaka

 (2 640 097)

4. 

Nagoya

 (2 214 958)

5. 

Sapporo

 (1 875 862)

. 

Kobe

 (1 524 463)

7. 

Kioto

 (1 469 427)

. 

Fukuoka

 (1 402 040)

9. 

Kavasaki

 (1 315 865)

10. 

Saytama

 (1 185 030)

Asosiy maqola: 

Yaponiya iqtisodiyoti

Yuqori texnologiyalar (

elektronika

, 

robototexnika

) kuchli rivojlangan. Bundan tashqari

avtomobilsozlik

 ham yaxshi rivojlangan. 

Qishloq ho'jaligi

 davlat tomonidan subsidiya etiladi.

"Shinkansen"

 tezyurar 

temir yoʻl

 toʻri mavjuddir.

Eksport tuzulmasi: 

kompyuterlar

, elektrotexnika, avtomobil.

Import tuzilmasi: ximikatlar, yoqilgʻi, ruda va boshqa xom-ashyo, oziq-ovqat mahsulotlari.

Xalq xoʻjaligining asosiy sektorlari:

Hizmatlar sferasi 61 %

Sanoat 37 %

Qishloq hoʻjaligi 2 %

Ish bilan taʼminlanganlik

Ishsizlik darajasi 4,2 %.

Aviasozlik

Iqtisodiyot

---

1962 yil mamlakatda birinchi fuqarolar (tijorat) samolyoti qurildi.

2003 yili Yaponiyada aviatsiya sohasini rivojlantirish boʻyicha 428 million dollarlik hamda

2008 yilgacha moʻljallangan milliy dastur qabul qilindi. Ushbu dastur doirasida hukumat

„Mitsubishi Heavy Industries“ bilan hamkorlikda birinchi milliy reaktiv yoʻlovchi avialayneri

ustida ish boshladi.

Energetika

Atom energetikasi

2006 yil koʻrsatkichiga binoan, umumiy elektroenergiya ishlab chiqarishning 30 %i Yaponiya

AESlari

 hissasiga toʻgʻri keldi. Mamlakat 

yadro yoqilg'isining

 60 %ini 

Avstraliya

 va 

Kanadadan

oladi. Yaponiya isteʼmol qiladigan 

uranning

 umumiy miqdori 8,7 ming tonnani tashkil etadi.

YaIM

2004 YaIMning oʻsishi 1,9 % ni tashkil etdi.

2005 yil 

YaIM

 1,3 % ga oʻsdi va 4,96 trln dollarni tashkil etdi. (aholi jon boshiga 38,9 ming

dollar).

2006 yilning birinchi yarim yilligida iqtisodiyotning oʻsishi bir qancha tezlashgan.

Fizika: 

Hideki Yukava

 (1949), Shinitiro Tomonaga (1965), Esaki Reona (Leo Esaki) (1973),

Andoza:Jl

 (2002).

Kimyo: Kenichi Fukui (1981), Hideki Shirakava (2000), Ryoji Noyori (2001), Koichi Tanaka

(2002).

Tibbiyot: Susumu Tonegava (1987).

Adabiyot: 

Andoza:Jl

 (1968), 

Andoza:Jl

 (1994).

Tinchlik uchun mukofot: Eysaku Sato (1974).

Asosiy maqola: 

Yaponiya madaniyati

Nobel laureatlari

Madaniyat

---

Eramizning soʻnggi I ming yillikning oxiridan boshlab Yaponiyada adabiyot nihoyatda tez

sur’atlar bilan rovjlana boshladi va u hozirgi kunlargacha yetib kelgandir (masalan, 

Yaponiya

madhiyasining

 matni IX-X asrlar bilan belgilanadi). II ming yillik boshlarida mavjud boʻlgan

rassomlik sanʼati va arxitekturasi hozirgi paytgacha saqlanib qolgan. Yaponiya

madaniyatining shakllanishi davrida unga Xitoy madaniyati, 

Meydzi Restavratsiyasidan

 keyin

esa — Gʻarbiy Evropa madaniyati katta taʼsir koʻrsatgan. XX asrlarda esa Yaponiya

multiplikatsiya

 va 

komikslar

 butun jahon koʻlamida muvaffaqiyatlar qozondi.

Xitoy

Yaponiya TIV boshligʻi 

Taro Aso

, hammani lol qoldirgan holda, Xitoy Yaponiya uchun tahdid

oʻchogʻi degan soʻzi bilan chiqish qildi, va u shu bilan birga shundoq ham tang va chigal boʻlib

turgan Xitoy va Yaponiya oʻrtasidagi munosabatlarni yanada keskinlashtirdi.

KXDR

Rossiya

nvihngdwvijnjmfsaojkvgdnjgmrgctrghfdogbvchoihdsmgic00wjugc09-ewfx,09-

rqxire,98u43r9x9r382hjg9hju9jhewmuivhirewhxmirefhmciehmricremfchureowhmc7t43m743

7cm0m2,43h03xfr

Bayramlar

Tashqi siyosat

Yapon kalendari

---

Sana

Oʻzbekcha nomlanishi Mahalliy nomlanishi

Izoh

1 yanvar

Yangi yilning birinchi

kuni

元⽇

 ganjitsu

Yanvarning ikkinchi

dushanbasi

Balogʻatga yetish kuni

成⼈の⽇

 seyjin no hi

11 fevral

Davlatni tashkil

topishi kuni

建国記念の⽇

kenkoku kinen no hi

taxminan 

21 mart

Bahoriy tengkunlik

春分の⽇

 shumbun

no hi

29 aprel

Syova kuni

昭和の⽇

 sho:va no

hi

Sobiq imperatorning

tavallud topgan kuni

3 may

Konstitutsiya kuni

憲法記念⽇

 kenpo:

kinembi

4 may

Yashillik kuni

みどりの⽇

 midori

no hi

5 may

Bolalar kuni

こどもの⽇

 kodomo

no hi

Iyulning uchinchi

dushanba kuni

Dengiz kuni

海の⽇

 umi no hi

Sentyabrning uchinchi

dushanba kuni

Kattalarni eʼzozlash va

xotirlash kuni

敬⽼の⽇

 keyro: no hi

taxminan 

23 sentyabr

Kuzgi tengkunlik

秋分の⽇

 shu:bun no

hi

Oktyabrning ikkinchi

dushanba kuni

Sport kuni

体育の⽇

 tayiku no hi

3 noyabr

Madaniyat kuni

⽂化の⽇

 bunka no

hi

23 noyabr

Mehnatga shukronalik

kuni

勤労感謝の⽇

 kinro:

kansha no hi

23 dekabr

Imperatorning tavallud

topgan kuni

天皇誕⽣⽇

 tenno:

tanjobi

1. Mamlakatning nomidagi ierogliflar „quyosh“ va „manbaa“ maʼnolarini anglatadi, va aynan

shuning uchun Yaponiyani koʻpincha „kun chiqar mamlakati“ deb ataydilar. U ushbu nomga

Xitoyga nisbatan sharqda joylashganligi sababli sazovor boʻlgan.

Izohlar

---

2. 

国

 (koku) — mamlakat

3. 

Press-konferensiya 12 sentyabrya (http://www.kantei.go.jp/foreign/abespeech/2007/09/1

2press_e.html/)

Anarina N. G. Sakralnaya telesnost yaponskoy xudojestvennoy veщi (http://www.mith.ru/cg

i-bin/yabb2/YaBB.pl?board=east;action=display;num=1112608141)

 // Veщ v yaponskoy

kulture. M.: Vost. lit., 2003, s. 185-201.

Grigoreva T. P. Ponimanie iskusstva v Yaponii (http://www.mith.ru/cgi-bin/yabb2/YaBB.pl?b

oard=east;action=display;num=1134827063)

 // Grigoreva T. P. Dvijenie krasoti:

Razmishleniya o yaponskoy kulture. M.: Vost. lit., 2005, s. 180-192.

Xiroaki Sato. Samurai (http://ec-dejavu.ru/s/Samurai.html)

 // Xiroaki Sato. Samurai:

Istoriya i legendi. SPb. 1999, s.10-26

A. Meщeryakov. Istoriya sake (http://ec-dejavu.ru/s/Sake.html)

 // A. N. Meщeryakov

Kniga yaponskix simvolov. M., 2003, s.419-431

Donald Richi. Potseluy v Yaponii (http://ec-dejavu.ru/k/Kiss_Japan.html)

 // Mir po-

yaponski. SPb., 2000, s. 79-83

Rolan Bart. Xokku (http://ec-dejavu.ru/h/Hokku.html)

 // Bart R. Imperiya znakov. M.,2004,

s. 87-109

Ye.S. Shteyner. Fenomen cheloveka v yaponskoy traditsii (http://ec-dejavu.ru/p/Personality

_Japan.html)

 // Chelovek i kultura: Individualnost v istorii kulturi. M., 1990, s. 164—190

Yaponiyaning Oʻzbekistondagi vakolatxonasi (http://www.uz.emb-japan.go.jp/)

Ko‘proq o‘rganish

Ushbu maqolada 

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi

 (2000-2005)

maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Adabiyotlar

Havolalar

---

  Soʻnggi tahrir 1 oy avval Styyx tomonidan amalga oshirildi  

Vikipediya

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Yaponiya&oldid=2329231

" 

dan olindi