Нинг ўзгаришига олиб келади/, ћаво оќими йўналишининг таъсири /хона ичидаги микро иќлимнинг ўзгаришига олиб келади/; ќуёш нури энергиясининг таъсири /конструкция материал физик-техник хусусиятларининг ўзгаришига олиб келади

1.6. Konstruktiv yechimlarni texnik-iqtisodiy jihatdan baholash. 
Loyihalash jarayonida binoni vazifasiga va texnik talablarga mosligidan 
tashqari, qurilish materiallarining sarfi bo‘yicha muvofiqligi ham ko‘rsatib 
beriladi. Binolarning ko‘rinishi va konstruktiv yechimlariga ko‘ra u yoki bu 
texnik-iqtisodiy mezonlar ishlatiladi. 
Bunday mezonlardan asosiylari: 1) konstruksiyalarga qo‘yilgan talablarga 
(texnik, ekspluatatsiya va b.) muvofiqligi; 2) hozirgi zamon talablariga ko‘ra 
ishlab chiqarish metodlari bo‘yicha industrlashtirishga monandligi, yig‘malik 
darajasi, transport bilan olib yurishga mosligi; 3) konstruksiyalar narxi (absolut va 
qurilish narxi); 4) binoni tashkil etuvchi konstruksiyalarni tayyorlashga va 
o‘rnatishga sarf bo‘ladigan mehnat (odam = soat, odam = kun, mashina = smena); 
elementlarni o‘rnatish, ya’ni yig‘ish, montaj qilish yoriqlarni to‘ldirish va boshqa 
ishlarga sarflanadigan mehnat; 6) biror buyum yoki konstruksiyaning o‘lcham 
birligiga sarf bo‘lgan qurilish materiallari (bitta to‘sin yoki 1m3 to‘sin uchun sarf 
bo‘lgan armatura). 
Yuqorida sanab o‘tilgan texnik-iqtisodiy mezonlar qiymatlari har doim 
absolyut yoki nisbiy sonlarda ko‘rsatilishi kerak. Shunga asosan bino 
konstruksiyalari va konstruktiv yechimlarini baholash ularning ko‘rsatkichlari bir 
birlik yoki 100% qilib olinadi. 
Binolarni loyihalashdan oldin binoning konkret klassi yoki ekspluatatsiya 
sharoitlarini hisobga olib, qaysi konstuktiv yechim hamma talablarga javob berishi 

---

12 
aniqlanadi, so‘ngra ular texnik-iqtisodiy solishtirilib, ularni ichidan ratsional 
bo‘lgan yechim tanlab olinadi.