Нинг ўзгаришига олиб келади/, ћаво оќими йўналишининг таъсири /хона ичидаги микро иќлимнинг ўзгаришига олиб келади/; ќуёш нури энергиясининг таъсири /конструкция материал физик-техник хусусиятларининг ўзгаришига олиб келади

2.4. Qavatlararo yopmalar va pollar 
Qavatlararo yopmalar ham binoning asosiy konstruktiv elementlaridan biri 
bo‘lib, uning ichki bo‘shlig‘ini balandligi bo‘yicha qavatlarga ajratib turadi. 
Binoda joylashgan o‘rniga ko‘ra, qavatlararo yopmalar podval usti ora yopmasi, 
chordoq ora yopmasi va qavatlararo ora yopmasiga bo‘linadi. 
Qavatlararo ora yopmalar va pollar narxi bino umumiy narxining 18-20% ni, 
ularni o‘rnatishga sarflanadigan mehnat esa 20-25% ni tashkil qiladi. Qavatlararo 
ora yopmalariga qo‘yiladigan asosiy talablardan biri uning mustahkam bo‘lishi, 
ya’ni unga ta’sir etayotgan vaqtinchalik yoki doimiy kuchlarga chidamliligi va 
tashqi kuch ta’siridan qattiq devformatsiyalanmasligidir. Bunday talablar bikirlik 
orqali belgilanadi. 
Qavatlararo ora yopma bikirligi yetarlicha bo‘lmasa u tashqi kuch ta’siridan 
egilishi va unda yoriqlar hosil bo‘lishi mumkin. Bikirlik kattaligi nisbiy egilish 
qiymati bilan baholanib, ora yopma absolut egilishining prolyot o‘lchamiga 
nisbatidan olinadi. Uni qiymati tom yopmasi uchun 1200 dan, qavatlararo ora 
yopma uchun 1250 dan oshmasligi kerak. 
Yerto’la usti ora yopmasi va chordoq ora yopmasi issiqlikni saqlaydigan 
bo‘lishi ham lozim. Qavatlararo ora yopmalar bilan ko‘taruvchi devor tutashgan 
joy konstruksiyasiga alohida e’tibor berish kerak, chunki e’tiborsizlik bilan 
tutashtirilgan joyda “sovuq ko‘prik” hosil bo‘lib, bino ishlatilishi davrida ayrim 
nuqsonlarni keltirib chiqaradi.
Qavatlararo ora yopmalar tovush o‘tkazmaydigan bo‘lishi kerak. Shuning 
uchun ularda tovush izolatsiyasiga ega bo‘lgan ko‘p qatlamli konstruksiyalar 
ishlatiladi va asosiy konstruksiyalari tovush chiqarmaydigan yumshoq 
prokladkalar ustiga qo‘yilgan bo‘ladi. Bundan tashqari, qavatlararo ora yopmalari 
bino klassiga mos keladigan o‘tga chidamlilik xususiyatlariga ega bo‘lishi ham 
lozim. 
Ma’lum bir vazifaga mo‘ljallangan xona ora yopmalari suv o‘tkazmaslik 
(sanitariya-texnika kabinasi, hammom, kir yuvish xonasi yopmalari), yonmaslik 
(yong‘in xavfi bor xonalarda), havo o‘tkazmaslik (pastki qavatlarida 

---

55 
laboratoriyalar joylashgan binolar, bug‘xonalar va boshqalar) talablariga javob 
berish kerak. 
Qavatlararo yopma binoning qaysi joyida joylashishidan qat’iy nazar, 
o‘rnatilishida industrial bo‘lishi va shu bilan birga uning konstruktiv yechimi 
iqtisodiy jihatdan tejamli bo‘lishi kerak. 
Qavatlararo ora yopmalari konstruktiv yechimiga ko‘ra xarili yoki xarisiz 
bo‘lishi mumkin. Xarili ora yopmalari asosiy ko‘taruvchi element xari hisoblanib, 
unga qator yotqizilgan taxta, taxta to‘shama va boshqa yopma elementlari 
o‘rnashtiriladi. Bulardan tashqari, plitali ora yopmalari ham bo‘lib, ko‘taruvchi 
plita yoki to‘shamalar binoning vertikal tayanchlariga tutashtirilgan rigel yoki 
to‘singa qo‘yilgan bo‘ladi. 
Xarisiz ora yopmalar yopma plitalari vertikal tayanchdagi kengaytirilgan 
moslama (kopiteli)ga qo‘yilgan bo‘ladi. 
Qavatlararo ora yopmalarda yuklarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri devor va xariga 
uzatuvchi ko‘taruvchi elementlar temir-beton, yog‘och va po‘lat to‘sinli bo‘lishi 
mumkin. Po‘lat to‘sinli qavatlararo yopmalar ishlatish hozirgi,kundagi 
qurilishlarda juda ham cheklangan.