Nigora Erkaboyeva

20-rasm. Nafas olish texnikasining asosiy turlari 

---

shuningdek, talabalar tomonidan tushunilishini ta’minlaydi. Talaffuz qanchalik aniq 
bo‘lsa,  aytilayotgan  so‘z,  ifodalanayotgan  bo‘g‘in  va  tovushlar  shunchalik  tiniq, 
yorqin  ifodalanadi.  Tovush  nutq  apparatining  barcha  a’zolari  (lablar,  jag‘,  tishlar, 
yumshoq  va  qattiq  tanglay,  kichik  til,  kekirdak,  tomoq  orqa  devori,  tovush 
naychalari)ning birgalikda  unumli  ishlashiga bog‘liq.  Til,  lablar,  yumshoq   tanglay, 
kichik til, va pastki jag‘ nutqda faol ishtirok etadi. Shu sababli ularni doimiy mashq 
qildirish turish muhim ahamiyatga ega.
 
Artikulyatsiya
 (lot. articulation < articulare – aniq talaffuz qilmoq) nutq organ 
(a’zo)larining tovush hosil qilishdagi harakatlari holati. 
Tovushning aniq talaffuz qilinishini takomillashtirish artikulyatsiya gimnastikasi 
asosida amalga oshiriladi (21-rasm):  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pedagog nutqining tashkil etilishida ritmika muhim o‘rin egallaydi.  
Ritmika 
– ayrim so‘z va bo‘g‘inlarning aytilish muddati  va to‘xtalishi, nutq va 
ifodalarning  navbat bilan ifodalanishi.