Nigora Erkaboyeva

II.  Pedagogik  faoliyatni  rejalashtirish.
  O‘qituvchining  kasbiy  faoliyatni 
tashkil  etishda  o‘z  oldiga  aniq  pedagogik  maqsadni  qo‘ya  olishi  kutilgan  natijani 
qo‘lga  kiritishni  ta’minlaydi.
  Pedagogik  maqsad
  o‘qituvchining  ongida  pedagogik 
jarayonning  bir-biriga  bog‘liq  barcha  tarkibiy  qismlariga  muvofiq  yaratilib,  o‘zi  va 
o‘quvchilarning  o‘zaro  ta’sirlari,  aloqalari  taxmin  qilingan  natija  sanaladi. 
Mohiyatiga  ko‘ra 
pedagogik  maqsadning  qo‘yilishi
  o‘qituvchining  ongida 
pedagogik  jarayonning bir-biriga bog‘liq barcha  tarkibiy  qismlariga  muvofiq  tashkil 
etilishiga  erishish  asosida  o‘zi  va  o‘quvchilarning  o‘zaro  ta’sirlari,  aloqalari  taxmin 
qilingan natijani avvaldan loyihalash, rejalashtirishga imkon berishini anglatadi.  
Pedagogik  faoliyatni  rejalashtirish
  –  aniq  maqsad  asosida  o‘qituvchi 
tomonidan  muayyan  ko‘rinishdagi  kasbiy  faoliyat  loyihasining  ishlab  chiqilishi, 
rejalashtirilishi.
 
O‘qituvchi  mehnatini  rejalashtirishda  rejaning  oqilona  bo‘lishi  muhim 
ahamiyatga  ega.  Mohiyatiga  ko‘ra  o‘qituvchi  mehnatini  oqilona  rejalashtirishda  aniq 
maqsad  asosida  o‘qituvchi  tomonidan  muayyan  ko‘rinishdagi  kasbiy  faoliyat 
loyihasining barcha omillar, mavjud shart-sharoitlar inobatga olinadi.   
Odatda  o‘qituvchi  tomonidan  pedagogik  faoliyat  (mehnat)ni  rejalashtirish  bir  necha 
bosqichda kechadi. Bosqichlar aniq maqsad asosida o‘qituvchi tomonidan muayyan 
ko‘rinishdagi  kasbiy  faoliyat  loyihasining  ishlab  chiqilishi,  rejalashtirilishining  
o‘zaro  bog‘liq davrlari bo‘lib, mehnat jarayonini samarali, 
maqsadga muvofiq tashkil etilishini ta’minlaydi.  
O‘qituvchi  mehnatini  ilmiy  tashkil  etish  uchun  zarur  sharoitni  yaratish  taqozo 
etiladi.  Bunda
 
o‘qituvchi  tomonidan  kasbiy  faoliyat  (mehnat)ni  ilmiy  tashkil  etish 
uchun  jismoniy  va  ruhiy  zo‘riqishlarni  kamaytirish  chora-tadbirlari  ko‘riladi. 
O‘qituvchi mehnatini ilmiy tashkil etish uchun quyidagilarga e’tibor qaratiladi: 
1.  Pedagogik  faoliyatni  texnologiyalashtirish  (vaqtni  tejash,  kam  kuch  va 
mehnat  sarflanishini,  ilg‘or  pedagogik  texnologiyalarni  amaliyotga  joriy  etilishini 
ta’minlaydi,  boshqaruv  qarorlarini  qabul  qilish  uchun  xizmat  qiladigan  axborotlar 
sifatini oshiradi). 
2. Qulay ish o‘rnini yaratish (zamonaviy texnik va texnologik jihozlar, qulay ish 
vaqti,  samarali  metod,  usul  va  vositalar,  o‘qituvchining  ishchanlik  qobiliyatini  uzoq 
vaqt saqlashga xizmat qiladigan mehnat sharoitidan iborat). 
3. O‘qituvchi mehnatining samarali shakl, metod, usul va vositalarini tanlash.  
4. Pedagogik faoliyat (o‘qituvchi mehnati)ning sur’atini oshirish. 
5. O‘qituvchi mehnati va dam olishining samaradorligini ta’minlash (o‘qituvchi 
mehnati  samaradorligini  oshirish,  salomatligini  saqlashga  xizmat  qiladigan  oqilona 
rejimni belgilash). 
6.  Ish o‘rnini shovqindan himoyalash. 

---

7. Aqliy va jismoniy mehnatning o‘zaro almashishini ta’minlash. 
8.  Jismoniy  va  ruhiy  zo‘riqishni  kamaytirish,  tushkunlikka  tushishning  oldini 
olishga erishish. 
9.  Pedagogik  faoliyatni  mazmunan  boyitish  yo‘li  bilan  monoton  (bir  xil) 
bo‘lishining oldini olish va bartaraf etish. 
10.  Pedagogik  faoliyat  sur’atining  kun  davomida  bir  xil  sur’atda  bo‘lishini 
ta’minlash.