Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi

5.Issiqlik almashinish qurilmalarini tanlash

Issiqlik almashinish qurilmalarining konstruktsiyasini tanlashda quyidagilarni inobatga olish kerak: qurilma texnologik jarayonga mos bilishi zarur; yuqori samarali, tejamkor va ishlash paytida ishonchli, hamda metall sarfi kam bilishi zarur; ishchi muhitlarda qurilma materiali emirilishga bardoshli bilish kerak.

Issiqlik eltkichlar qurilma orqali katta tezlikda itsa, issiqlik itkazish koeffitsientining yuqori qiymatlariga erishsa biladi. Bunday yuqori qiymatlarni olish uchun issiqlik almashinish yuzasi toza bilishi kerak.

Agar, suyuqliklar birortasining tezligi oshirilsa, ikkinchi suyuqlik tomonidagi issiqlik berish koeffitsienti kipayadi. Lekin, issiqlik itkazish koeffitsientining sezilarli darajada kipayishi uchun devor va undagi iflosliklarning termik qarshiligi kichik bilishi kerak. Masalan, agar trubalararo bishliqdagi issiqlik berish koeffitsienti trubalar bishlig’inikidan juda past bilsa, trubalar ichida oqayotgan suyuqlik tezligining isishi issiqlik itkazish koeffitsientiga uncha ta`sir qilmaydi. Bu holda trubalararo bishliqdagi issiqlik berish koeffitsientini oshirish zarur, ya`ni u erga segment tisiqlar irnatish maqsadga muvofiqdir. qaysi muhitni truba ichiga, qaysi birini trubalararo bishliqqa yinaltirish

muammosini hal etishda quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

• 
  yuqori issiqlik itkazish koeffitsientiga erishish uchun issiqlik berish koeffitsienti kichik bilgan muhitni truba ichiga yinaltirish zarur;
  
• 
  kimyoviy faol, korrozion muhitlarni truba ichiga yuborish zarur, chunki bunda faqat truba, teshikli panjara va qopqoqlar tegishli legirlangan metalldan yasaladi, ya`ni qobiq, segment tisiq va boshqalar oddiy, uglerodli pilatdan tayyorlanishi mumkin;
  
• 
  atrof muhitga issiqlik yiqotilishini kamaytirish uchun temperaturasi yuqori muhitni truba ichiga yuborish maqsadga muvofiqdir;
  
• 
  chikma hosil qiladigan muhitlarni trubalar yuzasi oson tozalanadigan bishliqqa yinaltirish tavsiya etiladi;
  
• 
  bosimi yuqori bilgan muhitni truba ichiga yinaltirish zarur, chunki qobiqdan kira trubalar bosimni yaxshi ushlaydi.
  

Issiqlik almashinish qurilmasining konstruktsiyasi texnik-iqtisodiy hisoblashlar asosida tanlanadi. Bunda, tayyorlash uchun ketgan asosiy (kapital) va yillik ekspluatatsion sarflar taqqoslanadi. Ayrim hollarda, ekspluatatsion sarflar tejalishi hisobiga sarflar tez qoplansa, asosiy sarflarni kipaytirish ham mumkin.

Texnologik jarayonlar uchun issiqlik almashinish qurilmasi loyihalanayotganida, hisoblashning asosiy maqsadi, qurilmaning issiqlik almashinish yuzasi va gabarit ilchamlarini aniqlashdir.

hisoblash, birinchi navbatda qurilmaning issiqlik balansini tuzishdan boshlanadi. Sing, issiqlik balansidan uzatilgan issiqlik miqdori topiladi. Masalan, suv bug’i yordamida biror muhit t_b dan t_ox temperaturagacha isitilayotgan bilsa, issiqlik balans ushbu kirinishda yoziladi (4.40-rasm).

Gct_б + Di′′ = Gct_ox + Di′ + Q_йук

Q = Gc (t_ox −t_б )+ Q_йук = D (i′′ −i′)+ Q_йук

bu erda D=Q/(i″ -i′) - isituvchi bug’ sarfi.

Issiqlik itkazish koeffitsienti ushbu formuladan hisoblanadi:

_K = ¹

1 ∑n δi 1 + +

α1 1 λi α2

bu erda α₁ va α₂ issiqlik berish koefitsientlari 4 - bobdagi tegishli kriterial tenglamalardan aniqlanadi.

Jarayonni irtacha harakatga keltiruvchi kuchi quyidagi tenglamalardan topiladi: