Нефт ва газ кундалик хаетимизнинг ажралмас таркибий кисми булиб колган. Шу вактга кадар инсоният тарихида жамиятимизнинг хаети билан чамбарчас боглик бундай фойдали казилма бойликлари булган эмас

Кириш.

Нефт ва газ кундалик хаетимизнинг ажралмас таркибий кисми булиб колган. Шу вактга кадар инсоният тарихида жамиятимизнинг хаети билан чамбарчас боглик бундай фойдали казилма бойликлари булган эмас.

Одамларнинг нефт ва газ билан биринчи маротаба дуч келган аник вактни айтиш кийин. Бу инсоннинг узи учун керакли булган фойдали нарсаларни синаш усули ва хатоларга йул куйиш усули оркали кидирилган цивилизасияни дастлабки даврларида йуз берган булиши мумкин.
Бугунги кунда нефт ва газ энергиясини истеьмол килиш даражаси у еки бу давлат ривожланишининг мухим курсатгичларидан бири хисобланади. Бу эса хозирги замоннинг обьектив манзарасини ифодалайди, чунки хозир энергетикасиз саноат, транспорт, кишлок хужалиги ривожланишини бирорта масаласини ечиб булмайди. Хозирги вактди жахон буйича истеьмол килинаетган энетгиянинг 39,38%-нефт, 25,84%-газ, 24,77%-кумир, 8,89%-атом энергияси ва 1,03%-гидроэлектр энергияси ташкил этмокда.
Узбекистон Республикаси мустакилликка эришгач нефт-газ саноатини ривожлантириб узини нефт ва газга булган эхтиежини кондира оладиган ва Айни вактда хар йили 8 млрд м3 хажмдаги газни чет элга экспорт килиш имкониятига эга булган жахондаги унча куп булмаган мамлакатлардан бирига айлангди.
Бунга малакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг стратегиг режалари амалга ошириш натижасида эришилмокда, унга кура Республика нефт-газ саноати халк хужалигининг устивор тармокларидан бири хисобланади.
Бизнинг халк хужалигимиз мустахкам энергетика базасига эга булиши учун Президентимиз Ш.М.Мирзиёев асосий стратегик вазифаларни белгилаб берди: нефт ва газ конденсати казиб олишни купайтириш: нефт ва газни кайта ишлаш технологик жараенларини чукурлаштириш Янги конларни очиш оркали углеводород захираларини, энг аввало унинг суюк захираларини купайтиришга эришиш.
Узбекистондаги конлар хам Узбекистон Республикаси нефт ва газ мустахкамлигига эришиши учун катта ахамият касб этади.Бизга маьлумки купчилик конлар бошлангич даврда фавворa усулида ишлайди ва кейинчалак катлам босими пасайиб бориши туфайли кейинчалак улар механик усулларда ишлай бошлайди.
Нефт ва газ саноати, нефт ва газ конларини қидириш, бурғилаш, қазиб чиқариш, углеводородларни қайта ишлаш, нефт махсулотларини ишлаб чиқариш, нефткимё ва кимё усуналарини ишлаб чиқариш ва истеъмолчиларни нефт махсулотлари билан таъминлашгача бўлган барча нефт ва газ операцияларини қамраб олади. Нефт ва газ саноатида 30га яқин ишлаб чиқариш корхоналари фаолият кўрсатмоқда, улар, автобензин, дизел ёқилғиси, авиакеросин, ҳар-хил турдаги мойлар, мазут, битум, хар-хил турдаги полиэтилен, товар холдаги табиий ва суюлтирилган газ, нефткимё ва кимё усуналари, суюлтирилган газ учун балонлар ва бошқа махсулотлар ишлаб чиқаради. Нефт ва газ саноатининг инвеститсия сиёсати, аввало сохани диверсификатсия қилиш ва нефт ва газ ресурсларини чуқур қайта ишлашни таъминлаш учун юқори технологиялар билан хорижий инвестицияларни жалб қилишга қаратилган.Сўнгги 5 йил ичида Устюрт газ-кимё мажмуаси, Қандим газни қайта ишлаш мажмуаси ва бошқа бир қатор саноат объектлари стратегик объектлар фойдаланишга топширилди. Углеводородларни чуқур қайта ишлаш бўйича йирик стратегик лойиҳаларни амалга ошириш давом этмоқда. Хусусан:Синтетик суюқ ёқилғи ишлаб чиқариш заводи 2022 йилда ишга туширилиши режалаштирилмоқда. Ушбу лойиҳа ишга туширилиши натижасида йилига 3,6 млрд. куб метр табиий газни қайта ишлаш ва Евро-5 талабларига жавоб берадиган 1,5 млн. тонна юқори сифатли синтетик ёқилғилар ишлаб чиқарилади. Шу билан биргаликда, Шўртон газ кимё мажмуасининг ишлаб чиқариш қувватини кенгайтириш бўйича инвестиция лойиҳасини амалга оширишнинг янги Концептсияси ишлаб чиқилди. Лойиҳани амалга ошириш билан заводнинг хозирда ишлаб турган қуввати 125,0 минг тоннадан 500,0 минг тоннагача, яъни 4 баравар кўпаяди.Натижада нефт-кимё саноатини янада ривожланиш учун кенг имкониятлар яратади. Ундан ташқари, Евро-5 Европа стандартларига жавоб берадиган юқори сифатли нефт махсулотларини ишлаб чиқаришни таъминлайдиган “Бухоро нефтни қайта ишлаш заводини модернизация қилиш” инвестиция лойиҳасини амалга ошириш ҳам режалаштирилган.
Нефт қазиб олишдаги бир асрдан ортиқ тажриба:«Ўзбекнефтгаз» АЖ акциядорлик жамияти 1992 йилда ўз фаолиятини ягона нефт-газ компанияси сифатида бошлаган. Унинг олдида углеводородларни қазиб чиқариш ҳажмини жиддий ошириш учун мавжуд имкониятлардан максимал даражада фойдаланиш, улар билан ички бозорни таъминлаш, юқори қўшимча қийматли маҳсулот ишлаб чиқариш учун нефт ва газни қайта ишлаш бўйича технологик жараёнларни чуқурлаштириш, импорт ўрнини босувчи маҳсулот ишлаб чиқариш ва экспорт бозорларига чиқиш, нефт-газ соҳасига тўғридан-тўғри хорижий инвеститсияларни жалб қилиш учун қулай шарт-шароитларни яратиш каби вазифалар турган.Мамлакатда «Ер ости бойликлари тўғрисида», “Маҳсулот тақсимотига оид битимлар тўғрисида”ги қонунлар қабул қилиниб, Давлатимиз раҳбарининг “Нефт ва газ конларини разведка қилиш ҳамда уларни қазиб чиқаришга бевосита хорижий сармояларни жалб этиш чора-тадбирлари тўғрисида“ги Фармони ва соҳани рағбатлантирувчи қатор бошқа ҳужжатлар эълон қилиниши билан тармоқ учун барқарор қонуний асослар яратилди. «Ўзбекнефтгаз» фаолиятининг дастлабки йилларида Кўкдумалоқ, Алан, Урғин, Жанубий Тандирча ва бошқа конлар тез суръатларда ўзлаштиришга тайёрланиб, фойдаланишга топширилди. Геология-қидирув ишларини кучайтириш-узоқ йилларга етадиган ишончли хом ашё базасини яратишнинг бош омилидир.