Neft va gaz konlari mashina va jihozlari

 Nasoslarning plunjerlari 
Chuqurlik  nasoslarining  plunjerlari  butun  tortilgan  pо‘lat  quvurlardan 
tayyorlanadi.  Plunjerning  uzunligi  1200  mm,  diametriga  bog‘liq  holda  devorining 
qalinligi  5  mm.dan  9,5  mm.gacha  bо‘ladi.  Plunjerning  uchlarida  klapanlarning 
uzatmalarini biriktirish uchun ichki rezbalar qirqiladi.  
Plunjerning  tashqi  sirti  yaxshi  silliqlanadi,  yYeyilishga  va  korroziyaga 
qarshi  chidamligini  oshirish    uchun,  xrom  bilan  qoplanadi,  undan  keyin  esa 
polirovka  qilinadi.  Chuqurlik  nasoslari  ishlatish  shartlariga  muvofiq  silliq  sirtli 

---

 
35 
plunjerlar,  halqali  va    vintni  ichki  sirti  ariqchali  va  plunjerlar  rezina  halqali 
zichlamalar bilan  jamlanadi.  
Tarkibida  mexanik  zarrachalar  bо‘lmagan  suyuqliklarni  oluvchi  nasoslarda, 
silliq  tashqi  sirtli  plunjerlar  qо‘llaniladi.  Haydaladigan  suyuqlikdagi  qum,  qum 
zarrachalari  plunjerlarning  oralig‘iga  va nasos silindrlariga kirib qolib, uni ishchi 
sirtlarini shikastlantiradi va nasoslarni muddatidan oldin ishdan chiqaradi.  
Bu  turdagi  murakkabliklarni  bartaraf  qilish  uchun  tashqi  sirtida  ariqcha 
bо‘lgan plunjerlar qо‘llaniladi. Bu ariqchalar  qumlarni tutqich hisoblanadi, ariqqa 
ushlanib  qolgan  qumlar    plunjerni  yopishib  qolish  ehtimolligini  kamaytiradi. 
Rezina  zichmali  plunjerlar  nasoslarga  о‘rnatiladi,  tarkibida    qum  bо‘lmagan 
suyuqliklarni haydab chiqaradi.   
Kon  amaliyotida  bunday  nasoslar  suv  bosgan  quduqlarni  ishlatishda 
qо‘llaniladi.  Rezina  zichlamali  plunjer  tо‘rtta  yо‘nilma  halqali  yassi  pо‘lat 
korpusdan tashkil topgan bо‘ladi, mustahkam  rezinali manjetlar  bilan  bekitilgan.  
Ularda  bittasi  о‘z-о‘zini  zichlaydi.  U  suyuqlikni  bosimi  ta’sirida  silindrni 
quduqning  devoriga  qisadi.  Qolgan  manjetlar  materiallarning  elastikligi 
(tarangligi)  hisobiga  oraliqlarni  bekitadi.  Gummirli  plunjerlarning  qо‘llanilishi 
nasos  silindrini  soddalashtirish  imkoniyatini  beradi.  Bunda  plunjer  va  silindr  
oralig‘idagi  masofaga  kо‘ra  talablar  qо‘yiladi.  Soddalashtirish  uchun  silindr 
vtulkasiz pо‘latli butunlay kuchaytirilgan quvurlardan tayyorlanadi.  
Bunday  holatda  plunjer    diametri    120  mm  uzunligida  bо‘ladi.  Metall 
plunjerli  nasoslarda  plunjer  va  nasosning  silindrlari    oralig‘idagi    masofa    har  xil  
tayyorlanadi.   
Oraliqlar  masofa kattaligiga bog‘liq   holda,  plunjerni    silindrga   о‘tqazish  
turiga  qarab  uchta guruhga bо‘linadi :  
1 guruh  - oraliq  masofasi  20-70 mm;     
2 guruh -oraliq masofasi  70-120 mm;                
3 guruh  oraliq  masofasi  120-170 mm;  
1-chi  guruhdagi  nasoslar  neft  qovushqoqligi  kichik  bо‘lgan  katta  
chuqurlikda osiladigan  quduqlarga о‘rnatiladi.   
Kо‘pgina  quduqlar  2-guruhdagi  nasoslar  bilan  jihozlanadi,  har  xil  
chuqurliklarga  о‘rnatiladi.  Qavushqoqli  neftlarni  qazib    olishda    va    suvlangan  
quduqlarda 3-guruhdagi yani kuchsiz  haydovchi  plunjerli nasoslar  qо‘llaniladi.