Neft va gaz konlari mashina va jihozlari

Suyuqlik oqimining pasayishiga sabab  
 
 qatlam quduq tubi zonasida; 
 
 qatlamning tabiiy о‘tkazuvchanligini past blganligi;  
 
chо‘kmalar; 
 
qum bilan tо‘lib qolganligi; 
 
perforatsiya qilishda ifloslanishi; 
 
parafin bilan ifloslanishi; 

---

 
238 
 
asfaltenlar; 
 
boshqa muammolar. 
Qatlam quduq tubi atrofi zonasini ifloslanib tо‘lib qolishi   
 
 burg‘ilash eritmalari;  
 
 sement bilan; 
 
 tugallash eritmalari; 
 
 qazib olish jarayonida;  
 
 il, loylar bilan. 
Tabiiy oqimni kamayganligi 
   qatlamni  kollektor  xossasini  pastligi  tufayli  suyuqlik  oqimi  bilan  ba’zi  qatlamlarni 
gidravlik yorish mumkin emas. 
Kislotali  ishlov  berish  –  qumoqtoshlarda  bо‘shliq  fazosini  tozalashda  qо‘llaniladi;  
ohaktoshlarda esa – bо‘shliq fazosini tozalash hamda yangi kanallarni hosil qilishda va mavjud 
о‘lchamlarini kengaytirishda qо‘llaniladi.   
Skin –hamma holatlarda, suyuqlikni oqishi uchun ekran hosil qilinadi.   
Umumiy  skin  –  quduqda  hamma  skinlarni  jami–qatlamdagi  hamma  murakkabliklar  va  hamma 
mavhum-skinlar. 
Mavhum  -  skin  –  hamma  skinlarning  tо‘plami,  mahsuldor  qatlamning  eng  yuqori  mahsuldorlik 
qiymatida paydo bо‘ladi. 
  
Unga quyidagilar mansub:  
  turbulent rejimi yoki liftning buzilishi; 
  qisman qatlamga kirib borish; 
  qisman yoki berkilib qolgan perforatsiya;  
  botma nasosli uammolar; 
  shtuser; 
  quduqni о‘zlashtirish. 
 
Bu kursda texnologik sxema, kislota eritmasini tayyorlash tartibi va uni olib borish 
ketma-ketligi, kerakli reagentlarni retsepturasi va konsentratsiyasi,   qatlamda quduq tubi 
zonasiga ishlov berish uchun haydash va tashish, atrof muhitga ta’siri va ishni olib borishni 
xavfsizlik choralari aniqlanadi.     
     Kislotali ishlov berish burg‘ilangandan keyin о‘zlashtirishda qо‘llaniladi. 
Ishni amalga oshirish uchun zaruriy texnik vositalar  
Kislotani  tayyorlash  va  haydash  ishlarini  amalga 
oshirishda quyidagi jihozlardan foydalaniladi: 
   Kislota  haydaydigan  agregat  bо‘lmaganda    SA-320 
turidagi nasos tanlanadi. 
   Kislota agregati AzINMASH-30A. 
   ATSN  texnik  suvlarni  tashib  keltirish  uchun  ATSN 
avtotsisterna. 
   о‘rtaga о‘rnatilgan sig‘im. 
 
Kislotali  eritmalarni  tayyorlashda  qо‘llaniladigan  reagentlar,  saqlash  sharoitlari  va 
ularni odam organizmiga ta’sir etishi.      
  Tovar ingibirlagnan tuz kislotasi (HCl)- 31, 27, 24 % li konsentratsiyasi. 
Sisternalarda tashib keltiriladi. Tashish va qayta yuklash maxsus kislotali agregatlarda olib 
boriladi. Maydonlarda qoplamali gummirli idishlarda saqlash zarur.  

---

 
239 
Tuz kislotasi (HCl) – xloritli suvning suvdagi eritmasi, havoda tutaydi va tuman hosil 
qiladi. Tuz kislotaning bug‘lari nafas olish yо‘llarini va yosh chiqish himoyalariga, kо‘z 
chanoqlariga kuchli ta’sir kо‘rsatadi.       
Ftor kislotasining (HF) 40 % li konsentratsiyasi, zichligi 1,15g/sm
3
. Ftor kislotasini tashish 
va saqlash plastmassali idishlarda amalga oshiriladi.  
  Ftor  kislotasi–  ftor  kislotasini  suvdagi  eritmasi,  havoda  bug‘lanadi,  tuman  hosil  qiladi. 
Ftor kislotasining bug‘lari kо‘z va nafas olish organlariga ta’sir qiladi. 
Biftorid  ftorid  ammoniy  kislotasi  (BFA)  (NH
4
F*HF+NH
4
F),  uni  kislotaligi  ftor 
kislotasining  25%  ni  tashkil  qiladi,  zichligi  1,27  g/sm
3
.  Markaziy  nerv  tizimiga,  kо‘z 
qoplamalariga va teriga ta’sir qiladi.  
    Sirt  faol  moddalar  (SFM),  odatda  disolvan,  sulfonol,  prevotsell,  progalit  qо‘llaniladi 
yengil yonuvchan modda hisoblanadi.  
Uksus  kislotasi  (SN
3
-COOH).  Tayyorlash  uchun  tuz  kislotasi  yordamida  ishlov  beriladi: 
sintetik  uksus  kislotasi;  texnik  tozalangan  yog‘och  kislotasi,  zichligi  1,049g/sm
3
.    Maxsus 
gummirli  va  alyuminiyli  idishlarda  tashiladi  hamda  kichik  hajmda  taralarda.  Nafas  olish 
yо‘llariga, tuqimalarga va teri qoplamalariga ta’sir qiladi. 
  Benzolsulfokislotasini 
(BSK) 
(C
6
H
6
=SO
3
H), 
 
92 
% 
tarkibini 
faol 
monobenzolsulfokislotasi tashkil qiladi.  Reagentning zichligi -  1,3 g/sm
3
. Yuqoridagi kislotalar 
kabi ta’sir qiladi.