Neft va gaz konlari mashina va jihozlari

                                     
)
/(
4
Re
.
.
.
q
s
ich
NKQ
p
s
D
Q








,                                              
(7.8) 
Re ....400 bo’lganda 
ishq
P

  
qabul qilinadi va 1,5 marta kattalashtiriladi; 
Q - q haydash darajasi ( suyuqlik sarfi), m
3
/sek; 
ich
NKQ
D
.
 - NKQ ning ichki diametri, m. 
Suyuqlik-qum tashigichni 
q
s.

 qovushqoqligi qum tashuvchi sifatida qo’llaniladigan 
s

  
suyuqlik qavushqoqligiga asosan 5. 2-jadvaldan olinadi:  
 
                 
)
18
.
3
exp(
.
q
s
q
s






, mPa sek                                          (7.9) 

---

 
230 
bu yerda 
q
 -  aralashmada qumning hajmiy kontsentratsiyasi, kg/m
3
: 
 
                           
1
)
/
(
/


qum
q
qum
q
q
C
C



                                                                                        
(7.10) 
Bu yerda S
qum 
– 1 m
3
 suyuqlikning tarkibida qumning kontsentratsiyasi, kg//m
3
: 
qovushqoq suyuqlik uchun S
qum
 = 180    400 kg/m
3
;   suv uchun S
qum
 = 40    50 kg/m
3
;   
qumning zichligi, kg/m
3
 (o’tacha  ρ 
qum
q 2500 kg/m
3
). 
 
                     
q
qum
q
s
s
qum










)
1
(
.
                                                        (7.11) 
bu yerda, ρ
qum.s
 - qum tashuvchi suyuqlikning zichligi, kg/m
3
;  ρ
s
-  qum tashuvchi sifatida 
qo’llaniladigan suyuqlikning zichligi , kg/m
3
. 
 
 Hisob  uchun 
'
tog

  tog‘  jinsining  ziligini  2500  kg/m3,  hamma  tomondan  siqilgan 
sharoitda qatlam tog‘ jinsining yorilishga mustahkamligi                 
'
tog

 = 2 MPa. 
Quduqning chuqurligi N = 2000 m. 
'
tog
P
 = 2000
.
2500
. 
9,8
  .
10
-6    
=  49 MPa. 
qgyo
P
= 49 + 2 = 51 MPa. 
7.3 Gidroyorish jarayonini hisobiy  
ko’rsatkichlarini aniqlash. 
 
Gidroyorishni  jarayonini  asosiy  hisobiy  ko’rsatkichlari  quyidagilar  hisoblanadi:  yorish 
bosimi, suyuqlikni  va qumni  ishchi sarfi,  yoriq radiusi,  yoriqlarni o’tkazuvchanligi, quduq tubi 
zonasi va hamma drenaj tizimi, gidroyorishdan keyingi quduqni debiti, agregatlarni turi va soni, 
gidroyorishdan kutiladigan samaradorlik.         
Gorizontal yo’nalishda yoriqlarni olish uchun yorish bosimi quyidagilarga bog’liq. 
1)  tik  tog’  bosimining  kattaligiga,  aniqlanadigan  qatlamni  joylashuv  chuqurligiga  va 
undan yuqorida joylashgan tog’ jinslarini zichligiga bog’liq;  
2) qatlam bosimini kattaligiga;  
3) burg’ilashda chiqariladigan kuchlanishni qatlamda taqsimlanishiga;  
4) qatlam jinsini tabiiy yoriqlariga. 
Quduqni  qabul  qiluvchanligini  va  yorish  uchun  kerakli  bo’lgan  bosimni  kattaligini 
tushuntirish  uchun  har  xil  bosimlarda  quduqni  yutilishga  sinash,  gidroyorish  bosimini  va 
yoruvchi  suyuqlik  sarfini  sinash  yo’li  aniqlash  tavsiya  qilinadi.  Bunday  sinovni  o’tkazish 
quduqqa kam qovushqoqli neftni usuvchi hajmda haydash yo’li bilan amalga oshiriladi. Buning 
uchun quduq ustiga bitta yoki bir nechta yuqori bosimni nasos agregatlari o’rnatiladi va ulanadi. 
Quduq  tubidagi  bosimdan  quduqni  qabul  qiluvchanligini  bog’liqligini  egrilik  grafigini 
ko’rish uchun etarlicha nuqtalarni olish uchun bosim oshiriladi va ishchi suyuqlik sarfi aniqlash 
uchun bir necha marta o’lchov ishlari olib boriladi. 
Masalan 1-rasmdagi grafikdan quduq tubini yorish bosimi kattaligini (350 kgsG’sm
2
) va 
unga mos keluvchi quduqni qabul qiluvchanligini (1300 m
3
G’kun) aniqlash mumkin.  
 

---

 
231