Неа фанининг республикамизда жорий қилинаётган илғор технологиялари ва уларни ривожлантиришдаги ахамияти

Nanoyoqilg’i sinovlarga tayyor


Yoqilg’i paydo bo’lgan o’sha zamonlardan beri yoqilg’iga g’aroyib aralashmalar qo’shish orqali ularni sariflanishini keskin kamaytirish, ular tufayli yuzaga keladigan ifloslanishlarni oldini olish haqida tinmay so’z boradi. Xo’sh, mazkur sohaning bugingi kuni va ertangi istiqboli qanday?
Dizel yoqilg’isiga qo’shiladigan aralashma (u envirox deb nomlanadi) Oksfort universiteti qoshida mavjud bo’lgan Oxonica firmasi tomonidan ishlab chiqarildi. U dizel va xavo orasidagi yonish reaksiyasini tezlatish xususiyatiga ega bo’lgan seriy oksidining mitti zarrachalaridan iborat. Undan ajralib chiqadigan kislorod tufayli uglerod monoksidi va uglevodorodlar gazlari tokim is gazigacha oksidlanadi. Bundan tashqari u jarayon ajralib chiqishining oldini oladi. Natijada deyarli gaz chiqarmay toza yonish va dvigatel silindrining devorlarida cho’kib, qoluvchi uglerodning keskin kamayishiga erishamiz.
Seriy oksididan foydalanish g’oyasi yangi emas lekin, Hozirgi kungacha uning asosida tayyorlangan birorta maxsulot xam uning talablariga mos kelmadi. Envirox zarrachalarining o’lchamlari juda kichik (10 nm chamasida) bo’lgani uchun moddalar bir–birlariga kattaroq sirtlar bilan tegishish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Shu sababli, uni shunga o’xshagan boshqa aralashmalarga nisbatan 10 marotaba kamroq ishlatishga to’g’ri keladi. Bundan tashqari mayda zarrachalar yoqilg’ida bir tekis taqsimlanadi.


Nanotexnalogiya rak bilan kurashishga yordamlashadi


Intel korporatsiyasi va FRED XAMCHINSON nomidagi Onkologiya markazi, Intel korporatsiyasi tomonidan rakni o’rganish, tashxis qo’yish va uni oldini olish bo’yicha yanada effiktiv usullarni yaratish yo’lidagi nanotexnologiya sohasida erishgan yutuqlariga asoslanib, xamkorlikda amalga oshiruvchi, yangi tadqiqod loyixasini e’lon qildi. Loyiha doirasida Intel korporatsiyasi meditsinaviy mitti nusxa (masalan bir tomchi qon quyishmasi) larni lazer nuri bilan yoritib, undagi muayyan molekulalarning kimyoviy strukturasini akslantiruvchi ta’sir beradigan INTEL RAMAN BIONALYZER SYSTEM nalitik qurilmalarni yaratadi. Oldindan yarim o’tkazgichli kristallardagi mikroskopik defektlarni kuzatish uchun foydalanilgan bu texnalogiya kasillikning eng kichik belgilarini aniqlashga qodirligini o’rganish bu ishning asosiy maqsadi hisoblanadi. Bu qurilmaning ishlash prinsipi kombinatsion sochilish spektrometriyasiga asoslangan lazer nuri ta’sirida o’rganilayotgan moddani molekulalari o’zidan yorug’lik nurini chiqaradi. Uning spektrini raman spektrometridagi datchiklar qayt etadi. Har bir modda o’zining kimyoviy strukturasiga bog’liq holda boshqalaridan mutlaqo farq qiluvchi, ya’ni o’zgacha raman spektoriga ega bo’lib, bu o’ziga xos shtrix kod vazifasini o’taydi.