Nazorati va hisobi

6.TEXNIK TOPSHIRIQ VA UNING AVTOMATLASHTIRILGAN 
TIZIMLARNI YARATISHDAGI AHAMIYATI 
 
Bo„lajak  boshqarish  tizimining  tuzimasi  va  ishlashiga  mos  qarashlarga 
kelgan  ishlab  chiquvchi  va  buyurtmachining  uzoq  davom  etgan  muzokaralari 
natijalari  inson  xotirasi  va  ruhiy  holatlari  xususiyatlari  tufayli  keyinchalik  tanib 
bo„lmaslik  darajaga  o„zgarib  ketishi  mumkin.      Bu  hol  yuz  bermasligi  uchun 
natijalar  boshqarish  tizimini  ishlab  chiqishga  texnik  topshiriq  (TT)  deyiladigan  
maxsus hujjatda qayd etilishi kerak. 
AT  da  TT  avtomatlashtirilgan  tizimni  yaratish  (rivojlantirish  yoki 
modernizatsiya  qilish  –  keyinchalik  yaratish)  tartibi  va  talablarini  aniqlaydigan 
asosiy  hujjat  hisoblanadi.  TT  ga  muvofiq  AT  ni  ishlab  chiqish  va  uni  ishlatishga 
kiritishni qabul qilish olib boriladi.  
TT to„liqlik xossasiga ega bo„lishi kerak. Bunda tushuniladiki, TT da hamma 
narsa ob‟ekt, boshqarish tizimi bajaradigan funksiyalar, shuningdek, buyurtmachi 
unga  qo„yadigan  talablar  aks  etadi.  Albatta,  TT  to„liqligi  bu  nisbiy  tushuncha. 
Buyurtmachi  nimanidir  hisobga  olmasdan  TT  ga  qandaydir  prinsipial  talabni 
kiritmagan bo„lishi mumkin. 
Lekin, ko„pincha topshiriq tushunmovchilik tufayli etarli bo„lmagan to„liq va 
aniq  bo„ladi,  shuning  uchun  so„zlashuv  jarayonida  buyurtmachida  hali  bo„lajak 
boshqarish  tizimi  qanday  ishlashi  kerak  va  unga  qanday  talablar  qo„yilishi 
kerakligi  haqida  yakunlangan  konsepsiya    yuzaga  kelmagan  bo„ladi.  Bu  holda 
ishlab  chiquvchi  va  buyurtmachiga  loyihalashtirishning  borishida  bosqichma-
bosqich  TT  ni  to„ldirish  va  aniqlashtirish  bilan  bir  necha  martta  qayishga  to„g„ri 
keladi.  Afsuski,  bunday  amal  yo„qotilishi  o„rniga  qoida  bo„lib  qoldi.    “Mazkur 
texnik  topshiriq  tizimni  ishlab  chiqish  jarayonida  tomonlarning  roziligi  bilan 
to„ldirilishi va aniqlashtirilishi mumkin” iborasi bir taxlitdagi bo„lib qoldi, buning 
natijasi  ishlab  chiquvchi  o„z  ishini  ko„p  martta  qayta  qilishi  kerak  bo„lishi 
mumkin.  

---

76 
 
Qabul 
qilingan 
TT 
ga 
kiritiladigan 
o„zgartirishlar 
to„ldirishli 
rasmiylashtiriladi  yoki  buyurtmachi  va  ishlab  chiquvchi  imzolagan  bayonnoma 
bilan rasmiylashtiriladi. To„ldirish yoki ko„rsatilgan bayonnoma TT ning ajralmas 
qismi hisoblanadi. TT ning titul varag„ida “....dan amalda” yozuvi bo„lishi kerak. 
AT da TT faqat bu turdagi tizimlarga (ABT, SAPR, ASNI va h.k.) talablarga 
to„ldiriladigan,  amaldagi  NTD  da  bo„lgan  talablarni  o„z  ichiga  oladi  va  u  uchun 
tizim yaratiladigan aniq bir ob‟ektning o„ziga xos xususiyati orqali aniqlanadi. 
Ishlarni tanlovli tashkil etishda AT da TT variantlari buyurtmachi tomonidan 
ko„rib  chiqiladi,  u  avzal  variantni  tanlaydi  yoki  taqqoslash  tahlil  etilishi  asosida 
AT ni bo„lajak ishlab chiquvchisi qatnashishi bilan  AT da TT yakuniy variantini 
tayyorlaydi. 
AT da TT mustaqil yoki boshqa tizim tarkibida ishlash uchun mo„ljallangan 
tizimga ishlab chiqiladi. 
TT AT qismlariga qo„shimcha ishlab chiqilishi mumkin: 

  bu  standart  talablariga  muvofiq  AT  nimtiizimlariga,  AT  vazifalari 
komplekslariga va h.k.; 

  ESKD  va  SRPP  standartlariga  muvofiq  texnik  ta‟minlash  butlovchi 
vositalariga va dasturiy-texnik vositalariga; 

  ESPD standartiga muvofiq dasturiy vositalarga; 

  AT  buyurtmachisi  idorasida  amaldagi  NTD  va  GOST  19.201  ga 
muvofiq axborot jihozlariga. 
Izoh.  ABT  ga  TT  da  o„zaro  bog„langan  ob‟ektlar  guruhlari  faqat  talablar 
ob‟ektlari  guruhlari  uchun  umumiy  guruhlarga  kiritilishi  kerak.  Alohida 
boshqarish ob‟ektining o„ziga xosxususiyatli talablarini bu ob‟ekt ABT ga TT da 
aks ettirish kerak bo„ladi. 
.  

---

77