Nazorat uchun savol va topshiriqlar

Nazorat uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Hozirgi davrda jahon iqtisodiy rivojining eng muhim o’ziga xos xususiyati nimadan iborat? Jahon xo’jaligining milliy iqtisodiyotga ta’siri qanday?
   

Жаҳонхўжалиги — халқаромеҳнаттақсимоти, савдо-ишлабчиқариш, молиявийваилмий-техникавийалоқаларорқалибирлашгантурлимамлакатлархўжаликларитизими.Ҳозиргидаврдажаҳониқтисодийривожланишинингкнгмуҳимўзигахосхусусиятлариданбири — турлимамлакатларвахўжаликминтақалариўртасидагиўзаробоғлиқликнингўсибборишиҳисобланади.Жаҳонхўжалигимиллийхўжаликданягонажаҳонбозоринингмавжудлигибиланфарқланади. Жаҳонбозоринингамалқилишигаривожланганмамлакатларнингиқтисодийсиёсатиаҳамиятлитаъсиркўрсатади. Жаҳонбозоринингўзигахосхусусиятибўлибжаҳоннархларивахалқарорақобаттизиминингамалқилишиҳисобланади. Айнанхалқарорақобатнингмавжудлигитурлидаражадагимиллийқийматларниягонабайналмилалқийматгакклтиради. Жаҳоннархижаҳонбозориганеъматларнингасосийҳажминийктказибберувчимамлакатлардагишарт-шароитларорқалианиқланади. Мамлакатларўртасидасотишбозорлариниэгаллашучункескинрақобаткурашиолибборилади.

2. 
   Iqtisodiy hayotning baynalminallashuvi jarayonining mohiyati nimadan iborat?
   

Ишлабчиқаришёкииқтисодийҳаётнингбайналмилаллашуви — мамлакатларнингжаҳонмиқёсидаиқтисодийалоқаларинингкучайишиҳамдаиқтисодиймуносабатламингтоборакенгроқжабҳалариниқамраболишижараёни.Барчаиқтисодийжараёнларнингбайналмиллалашувинатижасидажаҳонхўжалигинингқуйидагитаркибивужудгакелди:
1) товарвахизматларжаҳонбозори;
^{2) капиталларжаҳонбозори;}
3) ишчикучижаҳонбозори;
4) халқаровалютатизими;
5) халқарокредит-моииятизими.
Бунданташқари, байналмилаллашувахборотлар, илмий-тадқиқотватажриба-констникторликишланмалари, маданиятсоҳаларидаҳамривожланмоқда. Ягонаилмий-ахборотмаконишаклланмоқда.
ХалқаросавдомиллийдавлатларнингпайдобўлишибилануларорасидагииқтисодийвасиёсийалоқаларнингифодасисифатидақадимданамалқилибкелганбоМсада, буҳалижаҳонбозоримавжудлигинианглатмасэди. Жаҳонбозорифақатйирикмашиналашгансаноатнингпайдобўлишибиландастлаббирқатормамлакатларўртасидавужудгакелиб, ХХ асрнингбошларидажаҳоннингбарчамамлакатлариниқамраболди.

3. 
   Globallashuv jarayoni nima va uning qanday yo’nalishlari mavjud? Globallashuv jarayonining ziddiyatli jihatlarini gapirib bering.
   

Глобаллашув (лотинчаглобус - еркурраси) жаҳонхўжалигинингбутунмакониниқамраболувчииқтисодиймуносабатларягонатармоғинингташкилтопишиваривожланишинианглатади.
Бугунгикундаглобаллашувжараёниаҳамиятинингтобораошибборишииқтисодийадабиётлардаунингривожланишйўналишларивазиддиятларикабимасалаларнингҳамкўрибчиқилишинитақозо этмоқда.⁴
Глобаллашувузоқвақтдавомидатаркибтопувчиҳамдабутунборлиқниқамраболувчибашариятмиқёсидагииқтисодийтизимнинамоёнэтади. Ҳозирда у жаҳонхўжалигинингумумжаҳонтавсифигакгаҳамдаяхлитҳолдабутунинсониятгатааллуқлибўлганмаълумбирунсурлариниобзичигаолишимумкин. Шунгакўра, ҳозиргивақтдажаҳонхўжалигинингглобаллашувйўлидагиривожланишинингдастлабкиқадамлари, йўналишлариамалгаошмоқда.
ГлобаллашувнингйўналишларимакроиқтисодиётганисбатансифатжиҳатиданянгибоМганиқтисодиймуносабатлартуринингтаркибтопишигаолибкелади.
Шунингдек, жаҳонхўжалигиглобалашувижараёнларинингзиддиятлитомонлариҳаммавжуд. Бузиддиятларнингасосийлариқуйидагиларданиборат:
1)турлимамлакатлардагииқтисодийривожланишнингбиртекисдабормаслиги.
2) бойвақашшоқмамлакатлар о⁽ртасидагифарқнингкучайиши.
3) экологикҳалокаттаҳдидларинингкучайиббориши.
4.Xalqaro mehnat taqsimoti qanday tamoyillarga asoslanadi? Unda tabiiy sharoitdagi tafovutlar qanday rol o’ynaydi?
Жаҳонхўжалигимураккабтизимҳисобланади. Турлимиллийиқтисодиётлар (ёкиуларнингташқииқтисодийқисмлари) нингбарчамажмуитоварлар, хизматларваишлабчиқаришомилларинингҳаракатибиланмустаҳкамланганбўлади. Шуасосдамамлакатларўртасидахалқароиқтисодиймуносабатларвужудгакелади. Халқароиқтисодиймуносабатлар (баъзидауларниташқииқтисодийалоқалар, жаҳонхўжалигиалоқаларидебҳамюритилади) — бужаҳоннингтурлимамлакатлариўртасидагихўжаликалоқаларимажмуидир.

4. 
   Ishchi kuchining xalqaro migrasiyasi to‘g‘risida tushuncha bering. Xalqaro migrantlar qanday toifalarga ajratiladi?
   

_{Халқаромиграцияжараёнинииқтисодийомилларбиланбиргасиёсий, этник, маданий, оилавийвабошқатавсифдагиомилларҳамтақозоқилади.}
Халқаромиграцияиккитаасосийтаркибийқисмниўзичигаолади: эмиграцияваиммиграция. Эмиграция — мамлакатлардандоимийяшашжойигачиқибкетишни, им-миграция — мамлакатгадоимийяшашучункирибкелишнибилдиради. Халқаромиграсияшунингдекрепатриация — яънифуқароларниилгаричиқибкетганмамлакатларигақайтарилишижараёниниҳамўзичигаолади. Халқаромигрантларбештаасосийтоифагаажратилади:
1) иммигрантларваноиммигрантлар;
2) шартномабўйичаишлашгакелганмигрантлар;
^{3) нолегал, яшириниммигрантлар;
4) бошпанасўровчишахслар;}
_{5) қочоқлар.}
Toshpo‘latov Davlatjon IK-119