Nazorat savollari 0ziq-ovqat sanoat korxonalarining xom ashyolari turlari bo’yicha sinflanishi

NAZORAT SAVOLLARI
1.0ziq-ovqat sanoat korxonalarining xom ashyolari turlari bo’yicha sinflanishi.
Oziq-ovqat sanoati maxsulotlarining turi qanchalik ko’p bo’lsa, xomashyolar xam turli-tumandir. Shuning uchun ularni ham asosiy xususiyatlariga yoki kimyoviy tarkibiga ko’ra ayrim guruhlarga bo’lish mumkin. Masalan. Quruq o’simlik xomashyolari va xo’l o’simlik xomashyolari guruxlariga yoki uglevodli xomashyolar,moyli xomashyolar, oqsilli xomashyolar va efir-moyli xomashyolar guruhlariga bo’lish mumkin.
2.O’simlik xomashyosini birlamchi va ikkilamchi qayta ishlash korxonalarining turlari.
O’simlik xomashyolarini qayta ishlovchi korxonalarining o’zi xomashyoni birlamchi qayta ishlovchi va xomashyoni ikkilamchi qayta ishlovchi soxalar korxonalariga ajratiladi. Xomashyoni birlamchi qayta ishlovchi korxonalarga un-yorma, sochma shakar, konserva, birlamchi vinochilik, spirt, tamaki va choy yaprog’ini birlamchi tayyorlash, o’simlik moyi ishlab chiqarish korxonalarini kiritish mumkin. Ularning xomashyosi don, meva va poliz ekinlari xosili, moyli urug’lar va xokazo. Xomashyoni ikkilamchi qayta ishlovchi soxalar ko rxonalariga non, makaron, konditer, ok qand. Ikkilamchi vinochilik. Choy tortish va sigareta tayyorlash, yog’ni qayta ishlash korxonalari (margarin, mayonez, sovun) kiradi. Bu korxonalar xomashyosi esa birlamchi qayta ishlash korxonalarining maxsulotlari: un, sochma shaker, o’simlik moyi, vinomateriallar kabilardir.
3.Xomashyoni saqlashning vazifalari.
Xomashyoni saqlash xar qanday texnologik jarayonning tashkiliy qismi bo’lib,uning vazifasi xomashyoni yo’qotishsiz yoki minimal chiqitli saqlash va xomashyo sifatini saqlab qolish yoki oshirishdir

4.Xomashyolarning o’ziga xos sifat ko’rsatkichlari.
Har qanday xomashyo biomaterial bo’lib. Uning o’ziga xos xususiyatlari kimyoviy tarkibi, hujayra va to’qima strukturasi elementlari kabi ko’rsatkichlari bilan belgilanadi. Bu xomashyolar kimyoviy tarkibiga oqsillar, uglevodlar, lipidlar, vitaminlar, fermentlar va mikroelementlar kiradi. Har bir guruhga mansub xomashyolar sifati o’ziga xos kattaliklar bilan o’lchanadi va aniqlanadi. Bu kattaliklar xomashyoning fizik, ximyoviy,texnologik, organoleptik va boshqa xususiyatlarini ko’rsatuvchi kattaliklar guruxlariga bo’linadi. Xususan, donning sifat ko’rsatkichlari besh guruxga bo’linadi: botanik-fiziologik ko’rsatkichlar - o’simlik turi, navi, unib chiqish davri va miqdori, o’sish energiyasi; organoleptik ko’rsatkichlar - rangi, mazasi, xidi; fizik ko’rsatkichlar - shakli va o’lchamlari, absolyut va natural og’irligi va boshqalar; mexanik ko’rsatkichlar - taranglik moduli, sochiluvchanligi, qovushqoqligi va boshqalar; kimyoviy ko’rsatkichlar – namligi, kul miqdori, kleykovina miqdori, kislotaliligi va boshqalar;texnologik ko’rsatkichlar - donning un ishlab chiqarish, non ishlab chiqarish yoki makaron ishlab chiqarish uchun yarokli ekanligini ko’rsatuvchi maxsus kattaliklar.