Nazariy savollar

Savol:
- Vaziyatga huquqiy baxo bering.
- S.Muxsinovning harakatlarini huquqbuzarlik sifatida e’tirof etish asoslarini tahlil qiling.


Javob.
Ushbu kazus bo`yicha tahlil qilishimiz kerak bo`lgan vaziyatlarni ajratib olamiz.
1-dan Muxsinov Sanjar Shomurotovich mazkur xonadonda gaz plitasi bo‘lishiga qaramasdan, gazdan foydalanish qoidalarini buzgan holda, gaz tarmoqlariga o‘zboshimchalik bilan qo‘shimcha ravishda ulanib olganligi ma`muriy huquqbuzarlik sifatida e`tirof etiladimi?
2-dan Muxsinov Sanjar Shomurotovich sudda hozirgi kunda qilgan ishidan pushaymonligi, ushbu harakatlarni moddiy jihatdan qiynalganligi sababli qilganligi, yengilroq jazo tayinlanishini so‘rab murojat qilishi huquqiy jihatdan to`grimi va sud tomonidan jazo qo`llanilganda yuqorida ko`rsatib o`tilgan asoslar hisobga olinadimi?
Yuqoridagi vaziyatda fuqaro S.Muxsinovning harakatlari haqiqatdan ham ma`muriy huquqbuzarlik tarkibini beradi. Ushbu huquqbuzarlik ma`muriy javobgarlik to`g`risidagi kodeksning 101-moddasi ya`ni Elektr, issiqlik energiyasi, gazdan foydalanish qoidalarini buzish bilan kvalifikatsiya qilinadi. Ushbu moddaning 1-qismiga asosan ya`ni “Umumiy foydalanishdagi elektr, issiqlik, gaz tarmoqlariga o‘zboshimchalik bilan ulanish yoki ulardan foydalanish qoidalarini boshqacha tarzda buzish yoxud elektr, issiqlik energiyasi, tabiiy gazni hisobga olish asboblariga shu jumladan ularning plombalariga qasddan shikast yetkazish yoki bunday hisobga olish asboblarining ko‘rsatkichlarini o‘zgartirish maqsadida ularga tashqaridan aralashish” bilan fuqarolarga bazaviy hisoblash miqdorining o‘n baravaridan o‘n besh baravarigacha, mansabdor shaxslarga esa — yigirma baravaridan yigirma besh baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.
2-vaziyatni muhokama qiladigan bo`lsak, Muxsinov Sanjar Shomurotovich sudda hozirgi kunda qilgan ishidan pushaymonligi, ushbu harakatlarni moddiy jihatdan qiynalganligi sababli qilganligi, yengilroq jazo tayinlanishini so‘rab murojat qilishi huquqiy jihatdan to`gri va sud tomonidan yuqoridagi asoslar jazo tayinlashda hisobga olinishi mumkin. Bunga asos qilib Ma`muriy javobgarlik to`g`risidagi kodeksning 31-moddasida Ma’muriy javobgarlikni yengillashtiruvchi holatlar sanab o`tilgan. Ushbu normaning 1- qismi (ybdorning o‘z qilmishidan chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lishi) va 3-qismi (huquqbuzarlikning kuchli ruhiy hayajon ta’siri ostida yoki og‘ir shaxsiy, oilaviy yoxud boshqa sharoitlar yuzaga kelganligi oqibatida sodir etilishi) da ko`rsatilgan asoslarni hisobga olgan holda huquqbuzar Muxsinov Sanjar Shomurotovichga sud tomonidan yengilroq jazo qo`llanilishi mumkin.


9-kazus
2020 yil 11 avgust kuni Toshkent shahri Chilonzor tumani, Shodiyona ko‘chasi, 13-uy, 2-xonadonda joylashgan xususiy tadbirkor N.Muxsinovaga qarashli shaxobcha Chilonzor tuman DSI xodimlari tomonidan tekshirilganda, ushbu shaxobcha egasi N.Muxsinovaga xaridor A.Karimov murojaat qilib, bir shisha “Sarbast” 0,5 sig‘imli O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan pivodan berishini so‘ragan, so‘ng N.Muxsinova xaridordan 10 000 so‘m naqd pul olib, xaridor so‘ragan pivoni bergan, ammo o‘z navbatida NKM dan chek urib bermagan, so‘ng sotuvchi bilan xaridor o‘rtasida o‘zaro xisob-kitob tugagach, DSI xodimlari kelib o‘tkazilgan tekshiruv jarayonida naqd pul bilan NKM hisoboti solishtirilganida 10 000 so‘m tushum puli NKM xotirasiga kiritilmaganligi aniqlangan, undan tashqari tekshiruv davomida shaxobcha savdosida bo‘lgan 6 xil turdagi 21 dona umumiy baxosi 330 000 so‘mlik oziq-ovqat mahsulotlarining kirim xujjatlari yo‘qligi aniqlanib, ushbu mahsulotlar ashyoviy dalil sifatida vaqtinchalik olib qo‘yilgan.
Savol:
- Vaziyatga huquqiy baxo bering.
- N.Muxsinovaning harakatlarini huquqbuzarlik sifatida e’tirof etish asoslarini tahlil qiling.
Javob
Yuqorida berilgan vaziyatda xususiy tadbirkor tomonidan shaxobchada bo’lgan savdo-sotiq chekini NKMga urib bermagani aytib o’tilgan. Ushbu holat Ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi kodeksning 164-moddasi ya’ni savdo yoki xizmat ko’rsatish qoidalarini buzish moddasi bilan kvalifikatsiya qilinadi.