Nazariy savollar. Bir qancha jinoyat sodir etish va uning ahamiyatini muhokama eting

Амнистия ва афв этиш актларини қўллаш хусусиятларини муҳокама этинг.

Ҳукм этилган шахс амнистия акти ёки афв этиш асосида: 143 - асосий жазодан озод қилиниши; - ижро этилмаган қўшимча жазолардан озод қилиниши; - жазодан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиниши; - унга тайинланган жазонинг ўталмай қолган қисми енгилроқ жазо билан алмаштирилиши мумкин. Агарда, шахс амнистия акти ёки афв этиш асосида жазодан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш ёҳуд жазони енгилроғи билан алмаштириш қўлланилган бўлса, жазонинг ўталмай қолган қисми мобайнида қасддан янги жиноят содир этса - суд унга ЖКнинг 60-моддасида назарда тутилган қоидалар бщйича бир неча ҳукм юзасидан жазо тайинлайди. Амнистия ва авф этиш ўзининг юридик табиатига кўра суд органига тааллуқли бўлмаган актлар ҳисобланиб, уни қабул қилиш ваколати Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати ва Ўзбекистон Республикаси Президентига тегишлидир. Авф этиш эса – Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан чиқариладиган ҳуқуқий акт бўлиб, ушбу акт асосида жиноят содир этган шахс суд томонидан тайинланган жазодан озод қилиниши ёки жазо енгиллаштирилиши ёҳуд бошқасига алмаштирилиши мумкин. Жазодан озод қилиш шартлари авф этиш актининг ўзида кўрсатилади. Одатда авф этишда, содир этилган жиноятнинг ижтимоий хавфлилик даражаси эътиборга олинмайди.
Авф этишни сўраб, одатда маҳкум илтимоснома билан мурожаат қилади. Агарда, маҳкум умрбод озодликдан маҳрум қилиш жазосига ҳукм этилган бўлса тайинланган жазонинг йигирма беш йилини ҳақиқатда ўтаб бўлган бўлгандан кейин авф этишни сўраб илтимоснома билан мурожаат қилиши мумкин. Агарда маҳкум: - жазони ўташ даврида қатъий тузалиш йўлига кирган; - жазони ижро этиш даврида белгиланган тартибни бузганлик учун интизомий жазо олмаган; - меҳнатга ва ўқишга ҳалол муносабатда бўлаётган; - тарбиявий тадбирлар ўтказишда фаол иштирок этаётган бўлса, тайинланган жазонинг йигирма йилини ҳақиқатда ўтаб бўлгандан кейин, авф этишни сўраб илтимоснома билан мурожаат қилиши мумкин. Авф этиш тўғрисидаги илтимоснома узоқ муддатга озодликдан маҳрум қилишга ҳукм қилинган шахс томонидан тайинланган жазонинг йигирма йилини ҳақиқатда ўтаб бўлгандан кейин мурожаат қилиши мумкин. Агарда маҳкум: - жазони ўташ даврида қатъий тузалиш йўлига кирган; - жазони ижро этиш даврида белгиланган тартибни бузганлик учун интизомий жазо олмаган; - меҳнатга ва ўқишга ҳалол муносабатда бўлаётган; - тарбиявий тадбирлар ўтказишда фаол иштирок этаётган бўлса, тайинланган жазонинг ўн беш йилини ҳақиқатда ўтаб бўлгандан кейин, авф этишни сўраб илтимоснома билан мурожаат қилиши мумкин