Nazariy mexanika

 
9-§. Statik aniq, va statik aniqmas masalalar 
Bog’lanishdagi qattiq jismlarning muvozanatiga oid ko’pgina masalalar 
berilgan aktiv kuchlar ta’siridan hosil bo’ladigan bog’lanish reaksiya kuchlarini 
miqdor va yo’nalishlarini aniqlashdan iboratdir. Shuni ta’kidlaymizki, 
no’malumlar soni bog’lanishlarning turi va soniga bog’liq bo’ladi. No’malumlar 
soni 
muvozanat 
tenglamalari 
sonidan 
oshmaydigan masalalarga statik aniq masalar 
deyiladi. Yuqoridagi mulohazamiz jismlar 
sistemasi uchun ham o’rinli bo’lsa, u holda 
sistema statik aniq sistema deb ataladi. Faqat 
yuqoridagi masalalarni statikaning metodlari 
asosida hal qilish mumkin. 
No’malumlar soni ular ishtirok etgan muvozanat 
tenglamalari sonidan ko’p bo’lsa, bunday masalalar statik aniqmas masalalar 
deb ataladi. Shu mulohazalar o’rinli bo’lgan sistema statik aniqmas sistemalar 
deb ataladi. Bunday masalalarni yechishda jismlarning deformatsiyalarini 
hisobga olish kerak bo’ladi va ular materiallar qarshiligi fanida yoritiladi. Og’irligi 
A
R
1
F
2
F
A
O
2
F
A
R
1
F
)
а
24-shakl 
B 
b) 

---

28 
P
bo’lgan yuk ta’siridan bir tekislikda yotuvchi uchta iplarda hosil bo’lgan 
3
2
1
va
,
T
T
T
taranglik kuchlarini aniqlash masalasi statik aniqmas 
masalalarga misol bo’la oladi (25-shakl). Bu masalada uchta no’malumni 
aniqlash uchun tekislikda kesishuvchi kuchlar uchun ikkita muvozanat 
tengmalarini tuzish mumkin (2.11). 
 
10-§. Kesishuvchi kuchlar sistemasining muvozanatiga oid masalalar