Nazariy fizika kursi

2-bob
Relyativistik  mexanika
Oldingi  b o b d a   k o‘rib  chiqilgan  nisbiylik  nazariyasining  umumiy 
prinsiplari  m oddiy  nuqta  mexanikasiga  tatbiq  qilindi.  M od d iy   nuqta 
yoki  zarracha  tushunchalaridan  birday  foydalanamiz.  Y o ru g iik   tezli- 
giga  yaqin  tezliklar  bilan  harakatlanuvchi  zarrachalar  mexanikasi  rel­
yativistik  m exanika  deyiladi.  Ushbu  kitob  doirasida  nisbiylik  nazariyasi 
nuqtai  nazaridan  mexanika  qonunlarining  barchasini  qayta  k o:rib  chi- 
([ishning  imkoniyati  y o ‘q. 
Shuning  uchun  relyativistik  zarrachalarga 
nisbiylik  nazariyasini  tatbiq  qilish qanday  prunsipial  o ‘zgarishlarga  olib 
kelishini  o'rganish  bilan  chegaralanamiz. 
Masalan,  N yuton  inersiya 
qonuni  nisbiylik  nazariyasida  ham  o ‘rinli  b o iib .  barcha  inersial  sanoq 
sistemalarda  bajariladi.  Galiley  almashtirishlariga  nisbatan  invariant 
b o ig a n   N yuton  ikkinchi  qonuni  Lorentz  almashtirishlariga  nisbatan 
invariant  emas.  Mexanikaning  bizga  m a iu m   b o ig a n   bosh qa  qonunlari 
ham  Lorentz  almashtirishlariga  nisbatan  invariant  emas.  Shu  sababli 
bizning  asosiy  maqsadim iz  mexanika  qonunlarini  relyativistik  invariant 
ko'rinishda  yozish  va  b a ’zi  muhim  deb  hisoblangan  masalalarni  relyati­
vistik  niqtayi  nazaridan  ko!rib  chiqishdir.