Navoiy lirikasi. “Xazoyinul-maoniy”

Navoiyning devon tartib berishdagi o`ziga xos jihatlari

• Shu paytgacha tuzilgan forsiy va turkiy devonlarda arab alaifbosidagi 28 ta harf bilan tugagan g’azallar kiritilib, forslar tomonidan arab alifbosiga kiritilgan 4 ta harf nazardan chetda qolgan edi. Navoiy “gof”. “chim”, “je”, “pe” harflari bilan tugovchi g’azallar ham yozib, ularni devonga kiritganligini qayd etadi.
• Navoiygacha yaratilgan devonlarga kiritilgan g’azallar ishqiy mavzuda bo’lib, pand-nasihat, ma’rifat ruhidagi g’azallar kam ekanligini ta’kidlaydi va devonlarga “ma’rifatomuz va nasihatangiz” she’rlar ham kiritilsa, deya fikr bildiradi. Bunga o’zi ham qat’iy amal qiladi.
• Navoiy har bir harf sirasiga kelgan g’azallarning dastlabkilarini Olloh hamdi va Muhammad (s.a.v.) na’tiga bag’ishlanishini, undan so’nggina boshqa mavzudagi g’azallar tartib bilan joylashtirilishi lozimligini ta’kidlaydi.
• Har g’azalda matla’sidagi fikr maqta’gacha rivojlantirilib borishi, shuningdek ishqiy mavzudagi she’rlar tarkibiga nasihat, hikmatlarga doir baytlar kiritilishi shartligini ta’kidlaydi.