Navoiy-kon metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti energo mexanika fakulteti



Download 1,26 Mb.
bet11/31
Sana18.02.2023
Hajmi1,26 Mb.
#912546
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   31
Bog'liq
Elektr energetikasi

Mustaqil yechish uchun masalalar
1. Masala
Qaysi biri tejamli: 1 litr suvni kamforkada kastryulkada qaynatishmi yoki elektr choynakda?
2. Masala
Cho`g`lanma lampalarni lyuminitsentlarga almashtirilganda bir qancha elektr energiya tejaladi. Kuniga 9 soat ishlaganda 1 yillik tejamini hisoblang. Lampalar soni 8 ta. Qancha vaqtdan keyin lyuminitsent lampalar o`zini oqlaydi?
AMALIY MASHG’ULOT № 6.
SANOAT KORXONALARINING ENERGETIK BALANSI KURSATKICHLARINI HISOBLASH.


Ishning maqsadi: Sifatsiz energiyaning salbiy tomonlarini hamda elektr ta’minoti tizimini uzilishidan iste’molchilar ko’radigan zararni o`rganish.

Sanoat korxonalari yoki alohida sexlar uzluksiz elektro energiya bilan ta`minlanmasa zarar kelib chiqadi. Bunday holatlardan qochish maqsadida zaxiralangan elektr energiya ta`minotidan foydalaniladi, lekin bu doim ham yordam bermaydi, chunki avariyalar elektr ta`minoti tizimlarida sodir bo`lishi mumkin. Biz elektr energiya ta`minoti buzilganda ro`y beradigan asosiy zarar turlarini ko`rib chiqamiz, shuningdek, zahiralangan ta`minotda iste`molchilarga ta`sir qiladigan zararlar qiymatini ham ko`rib chiqamiz.


Ta`minot buzilishining ehtimoliy sabablari.
Bunday sabablar bir nechta bo`lishi mumkin:
Energo sistemada yoki korxonaning elektr ta`minoti tizimidagi avariya yoki shikastlar. Avariya rejimidan so`ng elektro energiya ta`minoti butunlay yoki qisman yo`qolishi bilan kuzatiladi. Elektr energiya ta`minoti tizimlari shunday bo`lishi kerakki, asosiy ishlab chiqarish ishlari birinchi navbatda ta`minlanishi kerak.
Elektr ta`minotida uzulishlar (Qisman yoki butunlay) sutkaning ixtiyoriy vaqtida, ixtiyoriy davomiylikda energosistemada quvvat tanqisligi sababli kelib chiqishi mumkin. Qoida bo`yicha, ko`p hollarda bunday ko`rinishdagi uzilishlar ishlab chiqarish dasturida oldindan hisobga olinadi va ko`rib chiqiladi. Javobgarligi kam bolgan iste`molchilarning elektr ta`minotining tizimi uchun rejali o`chirishdan boshqa hech qanday qo`shimcha choralar ko`rinmaydi (odatda 3- toifa). Elektr ta`minoti uzulishlaridan kelib chiqadigan zararlar elektr ta`minotining ishonchlilik darajasini tanlashda asosiy negizidir. ehtimoliy zararni U hisobga oluvchi yillik sarflar Z ning minimum bo`yicha aniqlanadi. U bir yil ichidagi elektr ta`minotining buzilishlariga bog`liq va quyidagi formula bilan aniqlanadi.

Z= Rn*K+I+ Zk+U


Bu yerda , Zk- reaktiv quvvatni kompensatsiya qilishdagi sarflar, I – qurilma ekspluatatsiyasi sarflari, Rn- 0.12 ga teng bo`lgan normalovchi koeffisent;
K- birlik vaqtdagi capital jamlanma.
Elektr ta`minotining ishonchlilik darajasini oshirish
Elektr ta`minotining ishonchlilik darajasini oshirish uchun mustahkamlik zahirasi katta bo`lgan qimmat qurilmalar o`rnatiladi. Bunday variant capital xarajatlar K ning qimmatlashishiga olib keladi, lekin kutilayotgan zararni kamaytiradi. Keltirilgan summa sarflar Z ga ta`sir qilishi hisobga olish uchun K va U tahlili o`tkaziladi.
Agar zararni oldini olish tejami U , qimmatroq bo`lgan uskunaga qilingan xarajatlar K dan katta bo`lsa agar, u holda yuqori mustahkamlik zaxirasiga ega bo`lgan uskuna o`rnatiladi. Ta`minot uzilishlaridan kelib chiqgan zararni tahlil qilinsa, iste`molchi ta`minoti bo`lmagan vaqtidagi te dan amaliy jihatdan iste`molchinng ishdan to`xtab qolgan vaqti tn katta bo`lishiga e`tabor qaratish kerak. Bu ishlochi mexanizmni normal ish sikliga kiritishuchun zarur bo`lgan ttexn vaqtiga ta`minot bo`lmagan vaqt qo`shilishi bilan izohlanadi. to`xtab turish vaqti quyidagicha aniqlanadi.

Zararni, zarur bo`lgan ishonchlilik darajasi shuningdek, ta`minotni zaxiralash usullaini aniqlashda, elektr ta`minotida yo`l qo`yilishi mumkin bo`lgan uzilishlarni aniqlash uchun ishlab chiqarishning xususiyatlarini hisobga olish kerak.
Uzilish vaqti te manba ta`minotidagi uzulishlar vaqti te1 va elektr energiya uzatilishi tiklangandan so`ng iste`molchining elektr ta`minotini tiklash vaqtidan tashkil topgan. Bundan tashqari texnologik siklning o`ziga xos xususiyatlariga yoki mexanizmning ishlashida ularning turg`unliligiga ta`sir ko`rsatmaydigan, ta`minotning uzulishiga yo`l qo`yilishi mumkin bo`lgan minimal t0 vaqt mavjud. T0 yoki undan kichik bo`lgan uzulishlar ishlab chiqarish jarayonlarining buzilishiga olib kelmaydi. t0 ning qiymati ishlab chiqarishning yo`nalishiga bog`liq. Ushbu qiymat yetarli darajadagi katta chegaralarda tebranadi(1 sekunddan 30 minutgacha va undan ko`p). korxonaning elektr ta`minot tizimi loyihalashtirilganda, energo sistemaning ishonchliligini aniqlash uchun, elektrik va texnologik qismda zahiralashdagi xarajatlarni aniqlash uchun, shuningdek, elektr ta`minotidagi uzilishlarni baholashda t0 ni aniqlash zarur.
Elektr energiya uzatilishidagi uzilishlardagi zararlarning ko`rinishlari
Zararlar 2 ko`rinishda bo`ladi: to`gridan – to`g`ri(bevosita) va qo`shimcha (bilvosita).
To`gridan – to`g`ri(bevosita):
-ishchi kuchining to`xtab qolgaandagi narxi,Agarda boshqa ishlarda foydalanish imkoni bo`lmasa.
-buzilishlar, xizmat muddatining qisqarilishi, asboblar va uskunalarning shikastlanishi va h.k.
-energetik zarar – (metallurgiyada)pechkalar va quymalarning qizdirilishidagi yo`qotishlar,bug` va gazlar chiqib ketishi va h.k.
Materiallar va yarim tayyor mahsulotlar, xomashyo buzilishi, mahsulotlarning yaroqsizlanishidagi zarar.
-iqtisodiy-texnik ko`rsatgichlarning yomonlashuvi yoki texnologik siklning buzilishidagi zarar.
Zarardan 4 – punkt bo`yicha yaroqsiz xomashyo,material, mahsulotning narxini olib tashlash kerak, shuningdek,buzilgan xomashyo va mahsulotning utilizatsiya narxini ham hisobga olish kerak.
Umumiy ko`rinishda bevosita zararning U t to`la kattaligini quyidagi formula bo`yicha hisoblash mumkin.

Bu yerda, Upo – ta`minot uzilishining davomiyligidan bog`liq bo`lmagan bevosita zararning tashkil etuvchisi;
- ta`minot uzilishining davomiyligidan bog`liq bo`lgan bevosita zararning tashkil etuvchisi;
- texnologik siklni tiklashdagi sarflarni hisobga oluvchi bevosita zararning bir qismi bo`lganda bu yerda te va t0 yuqoriga qarang.
Qo`shimcha zararlar deb Elektr energiya ta`minoti uzilishlar sababli mahsulotlarning to`la ishlab chiqarmasligi sababli ro`y bergan zararga aytiladi.
Uni quyidagi formula orqali ifodalash mumkin.
Bu yerda, n0- zavod, fabrikaning normal ish rejimidagi soatbay ishlab chiqarishi;
- mahsulot ishlab chiqarish n0dan kam bo`lganda, avariyadan so`ng keltirilgan ishga tushirishning vaqti.
Ppusk- elektr ta`minotining avariyaviy uzilishidan so`ng ishlab chiqarishning normal siklga tez qaytarilganda ishlab chiqarilgan mahsulot.

Yillik ishlab chiqarilmagan quyidagicha aniqlanadi.

bu yerda, - ishlab chiqarishni to`la tiklash uchun zarur bo`lgan vaqt; m – elektr energiya uzatilishidagi uzilishlarning kutiladigan soni.
Agar korxona bir necha turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarsa, u holda har bir tur uchun alohida mahsulotning to`la ishlab chiqarilmaganligi aniqlanadi. Elektr ta`minoti uzilganda, 1 soat davomidagi mahsulot ishlab chiqarish grafigi quyida keltirilgan.


Download 1,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish