Navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

Mavzu bo‘yicha amaliy topshiriqlar:
1-masala. Sanoat korxonasi hisobot yilida 2900 dona mahsulot ishlab chiqardi. 1 birlik mahsulotning qiymati 1200000 so‘m, rejalashtirilgan yilda 1 birlik mahsulot bahosi 1350000 so‘m bo‘lishi kutilmoqda. Korxonaning foydasini va 1 so‘mlik tovar mahsulot xarajatlarini aniqlang.
2-masala. Korxonada mahsulot sotishdan olinadigan sof tushum 500mln.so‘mni tashkil qildi, ishlab chiqarish va sotish xarajatlari 397mln.so‘mni, boshqa operatsiyalardan olingan foyda 26mln.so‘mni tashkil qildi. Agar foyda solig‘i 7,5% tashkil qilsa, korxonaning sof foydasi qancha bo‘ladi.
3-masala. Maykrosoft korxonasi yangi komp’yuter dasturni Rossiyaga litsenzion shartnoma asosida sotmoqda. Foydani maksimallashtirish uchun litsenzion to‘lovning qaysi shaklini (royalti, paushal to‘lov, foydadagi ulush, mulkdagi ulush) qo‘llash kerak.
Mavzu bo‘yicha masalalarni hisoblash uslubiy ko‘rsatmalari:
1) Mahsulot rentabelligi quyidagi formula bilan hisoblanadi:
SMR = YAlpi foyda /Sotilgan mahsulot hajmi´ 100 %
yoki, SMR = Sof foyda / Sotilgan mahsulot hajmi´ 100 %.
2) Bir so‘mlik tovar mahsulot xarajatlari quyidagi formula bilan aniqlanadi: X 1so‘m=TT/TM
Bu erda: TT- To‘la tannarx;
TM –tovar mahsulot hajmi.
3) Foyda mikdori quyidagicha aniqlanadi: F=Sm-TT
Bu erda: Sm- sotilgan mahsulot miqdori.
Talabalarga amaliy mashg‘ulotda keysni echishdan oldin shu mavzuga oid masalalarning berilishi ularni o‘tilgan mavzu bo‘yicha qanchalik darajada o‘zlashtirganliklarini namoyish qilishga asos bo‘ladi. Bu ular fikrlarini charxlaydi.
Munozara savollari

1. 
   Korxonada foyda deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Umumxo‘jalik faoliyatdan foyda hamdasoliq to‘langungacha foyda qanday aniqlanadi?
   
3. 
   Sotishdan foyda nima va u qanday hisoblanadi?
   
4. 
   Sof foyda korxonada qanday rolni uynaydi?
   
5. 
   Ishlab chiqarish rentabelligi nima?
   
6. 
   Asosiy faoliyat rentabelligi qanday aniqlanadi?
   
7. 
   Mahsulot rentabelligi nimani ko‘rsatadi?
   
8. 
   Xususiy kapital rentabelligi qanday aniqlanadi?
   
9. 
   Mahsulot sotishdan foydaga qaysi omillar ta’sir ko‘rsatadi?
   
10. 
    Ishlab chiqarish rentabelligiga ta’sir qiluvchi omillarni ayting.
    
11. 
    Foyda va rentabellikni oshirish yo‘llarini ayting.
    

6-ilova
Baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari (ballda)