Navoiy kon- metallurgiya kombinati

2.1. Val yuritmasini quvvatini aniqlash
Uzatma asosiy harakati validagi quvvatni quyidagi formula bilan aniqlaymiz.


N_j=N_эл. ŋ_оj (2.1)

Bu yerda N_эл. elektrodvigatel quvvati, кWt

ŋ_оj  Elektrodvigatel validan j-valgacha bo’lgan kinematik juftlarning foydali ish koeffisiyenti (FIK).
Loyihalayotgan yuritma uchun dvigatel tanlaymiz АО2-52-8. Aylanish chastotasi n_э=725 ayi/min va quvvati N_э=5,5 кWt. Ishlangan kinematik sxema yordamida hisoblaymiz.


N₁=N_эл. ŋ_р.п. ŋ =5,50,960,995²=5,023 кWt;


N_ІІ=N_І ŋ ŋ_оп=5.230.995²0.99=5,12 кWt;


N_ІІІ=N_ІІ ŋ  ŋ_зл=5,120,995³0,99=4,93 кWt;


N_ІІІ-VІ=N_VІ ŋ  ŋ_зл =4,990,995²0,99=4,86 кWt;


N_ІV=N_ІІІ ŋ  ŋ_зл =4.990,995₂0,99=4,866 кWt;


N_V=N_ІV ŋ  ŋ_зл =4,8660,9950,99=4,769 кWt;


N_VІ=N_V  ŋ  ŋ_зл =4,7690,995²0,99=4,67 кWt.

0. 
   Vallarda aylanish momentini hisoblash.
   

Yuritma asosiy harakat j- valini aylanish momenti quyidagi formula bilan topiladi:
(2.2)
где ŋ_{j min}- j-val aylanish chastotasi
n_{j min} uzunlikni chastota grafigidan olamiz.
Shunda bizga:
М_{кр І} =8,1;
М_{кр ІІ}= =8,9;
М_{кр ІІІ}= =10,8;
М_{кр ІV}= =16,94
М_кршп= =16,92;
М_{кр V}= =25,08;
М_{кр VІ}= =64,1.


2.3. Yuritma valini diametrini hisoblash.


2.3.1. Valni hisoblash.
Formuladagi aylanish momentlari yordamida vallarni diametrini topib olamiz:

d_j=10 (2.03.)

bunda  buralishdagi chegaraviy kuchlanish, МPа. Po’lat45 dan tayyorlangan val uchun

=20…25 МPа.
Kalta vallarda qiymat kichik, uzun konsolliligida esa katta qiymatda bo’ladi,.


d₁=10 d₁=30 mm
Podshibnik osti diametri d₁=30 mm
d₂=10 d₂=30 mm
Podshipnik osti diametri d_ІІ=30 mm
d₃=10 d₃=30 mm
d₄=10 d₄=35 mm
d₅=10 d₅=70 mm
d_{6 min}=10 d₆= mm



2.4. Tishli uzatma modulini hisoblash
Uzatma asosiy harakatidagi tishli uzatma modulini tishni mustahkamligi va qavatlaridagi eskirishni quyidagi formula bilan topib olamiz [6]:

m_изг=100 mm (2.04)

m_пов= mm (2.05)
va  egilishga va qavatlaridagi eskirishga bo’lgan ruxsat etilgan kuchlanish, МPа
N  Nominal uzatish quvvati, кWt (kichik ), shu bilan to’liq uzatish quvvati, ayl/min
Y  tish formasi koeffisienti
z  shesterna tishlar soni
i  shu juftlikdagi kichik g’ildirak tishlarsonini kattasiga nisbati

; b  shesternani eni,

; k  yuklanish koeffisienti

Birinchi guruh uzatmalar uchun І va ІІ vallari o’rtasida bog’lanishlardan quyidagilarga ega bo’lamiz:

N=N₁=5,23 кWt;
n=630 ayl/min
z=35
i=39/35=1.11
y=0.4095
=8
=1.2
К=К_дК_КК_Р
Tokarlik dastgohlari uchun К_Д=1,25; К_К=1,2; К_Р=1 [x ]

Tishli g’ildirak materiali po’lat 40Х; Termik ishlov-toblash.

Bu holatda =320 МPа va =950 МPа
Keltirilganlardan foydalanib:
А_І-ІІ= m(z₁+z₂)=0,5274=74mm
b₁=b₂=b₃=b₄=m =28=16 mm
d₁=mz₁=235=70 mm
d₂=mz₂=239=78 mm
d₃=mz₃=237=74 mm
d₄=mz₄=237=74 mm.

Ikkinchi guruh uzatmalar uchun І va ІІ vallari o’rtasida bog’lanishlardan quyidagilarga ega bo’lamiz:

N=N_ІІ=5,12
n=560
z=32
i=z_i/z₅=40/32=1,25
y=0,402

K=1,5
=320 MPа МPа
Keltirilganlardan foydalanib:

m=2 mm qilib qabul qilamiz. Shunaqa modulda ІІ, va ІІІ o’qlar orasidagi masofa, Bo’luvchi aylana diametri va kengligi’ teng bo’ladi:
А_І,ІІ=0,5272=72 mm
d₅=m z₅=232=64 mm
d₆=m z₆=240=80 mm
d₇=m z₇=236=72 mm
d₈=m z₈=235=72 mm


b_i=m =28=16 mm (i=5, 6, 7, 8)

ІІІ va ІV vallar o’rtasida uzatish uchun keying qiymatlarni topamiz:

N=N_ІІІ=4099 kWt
n=450 ayl/min
z=27
i=43/27=1.59
y=0.3895


K=1.5
МPа
МPа

Keltirilganlardan kelib chiqib

m_изг= =2.29
m_пов=


m=2,5 mm deb qabul qilamiz
Shunaqa modulda ІІІ и ІV o’qlar orasidagi masofa, Bo’luvchi aylana diametric va kengligi’ teng bo’ladi:


А_{ІІІ, ІV}=0,52,570=87,5 mm
b_i=m =2,58=20 mm (i=9.10)
d₉=m z₉=2,527=67.5 mm
d₁₀=m z₁₀=2,543=107,5 mm

ІV va V vallar o’rtasida uzatish uchun keying qiymatlarni topamiz:

N=N_n=4,86
n=280 ayl/min
z=27
ψ=1,2
ψ₀=1,2
y=0,3895
k=1,5
[σ]_k=320 МPа
[σ]_k=950 МPа
Keltirilganlardan kelib chiqib:


m_изг=
m_пов= =2,1


m=3mm deb qabul qilamiz
Shunday modulda :
А_{ІV, V}=0,53=70=105mm
b_n=b=b=b=mψ=38=24mm
d₁₁=m z₁₁=327=81 mm
d₁₂=m z₁₂=343=129mm
d₁₃=m z₁₃=335=105mm
d₁₄=m z₁₄=335=105mm.

ІV va V vallar o’rtasida uzatish uchun keying qiymatlarni topamiz:

N=N_v=4,769 kWt
n=180 ayl/min
i=50/20=2,5
ψ = 8
ψ₀=1,2
[σ]_n=320 МPа
[σ]_k=950 МPа

Keltirilganlardan kelib chiqib shunga ega bo’lamiz:

m_изг= =3.44
m_пов= =3,1


m=4mm Qabul qilamiz. Shunaqa modulda


А_{V VІ}=0,5470=140mm


b₁₅=b₁₆=b₁₇=b¹⁸=mψ=48=32mm


d₁₅=m z₁₅=420=80 mm
d₁₆=m z₁₆=450=200mm
d₁₇=m z₁₇=435=140mm
d₁₈=m z₁₈=435=140mm


2.5. Kilineoremenli uzatmani loyihalash va hisoblash.


Kilineoremenli uzatmani loyihalash va hisoblashda uni kesimini tanlab olamiz, uzatmani chiziqli tezligi va remenni chiziqli tezligi bir biriga bog’liq bo’lib shunga teng.

32 [4] jadval bo’yicha v=5 10 m/s va N=4 7,5 kWt bo’lganda Б va А remen kesimi uchun tavsiya etiladi. B qabul qilinadi.

Keyin tasmalar sonini topamiz:
(3.07)

Bu yerda N- 725 ayl/min, chastotada elektrodvigatelni quvvati, кWt

N₀- bitta remenda uzatiladigan quuvvat кWt;
К₁- Qamrov burchagiga bog’liq koeffisiyent;
К₂- Ish rejasi va yuklanish koeffisiyenti.
B qirqim uchun d₁=140mm bo’lganda v=5.3 m/s (29 jadval bo’yicha [4]. N₀=1,25 kWt. Qamrash burchagi 170⁰, к₁=0,98 (30.4 jadval.). Ikki smenali tokarlik dastgohlari uchun (31 jadval [4]) К₂=0,87.
Remenlar sonini ko’rsatilgan qiymatlari quyidagicha:




3-rasm. Tishli g’ildirak va valdagi kuchni harakat grafigi



4-rasm. Aylanish momenti va reaksiya kuchini epyuralari.
z_p=6 qabul qilamiz
Klinoremenli uzatma uchun mo’ljallangan o’qlararo masofani prototip bo’yicha olamiz l=800 mm. Unda remenni uzunligi shunga teng [4].


L= = mm

17- jadvalga asosan [4] L=2240mm qilib tanlaymiz, Bu uchun o’qlararo masofani yuqoridagi formulaga asosan yaxlitlaymiz.

L=884,3mm qiymatni olamiz
Klinoremenli shkivlarni konstruksiyasini malumotnoma orqali qabul qilamiz.


2.6. Valga tushuvchi asosiy yuklanishni hisoblash.

Asosiy harakat yuritmasidagi eng yuqori yuklanishli val V dir. Bu val uchun harakatdagi kuchlar 2.01 rasmda berilgan. Bu hishoblashlar yuritmani kesim va qirqim berib ishlaganda bajariladi.

Aylanish kuchi 11- va 18- tishli g’ildiraklarda shunga teng:
Р₁₁=2210³ даН.
Р₁₈= = даН.

Radial kuchlarni topamiz:

R=Ptg20⁰,
R₁₁=P₁₁tg20⁰=152,2 MPa
R₁₈=P₁₈tg20⁰=333,3 MPa

Momentlar tengligi tenglamasidan tayanchdagi reaksiyasini topamiz.

ХХ tekislikda


В_х305Р1₈264+R₁₁104=0 В_х=740,7 MPa
А_х305-R₁₁201+R₁₈41=0 А_х=22,8 MPa
УУ tekislikda.
В_у305+R₁₈264Р₁₁104=0 В_х=145,9 MPa
А_у305+R₁₁201R₁₈41=0 А_y=230,8 MPa

Olingan reaksiyani kuchlar muvozanat shartiga qo’yib tekshiramiz:

А_х+R₁₁-R₁₈+B_x=0
A_yR₁₁+R₁₈B_y=0

Kuchning yig’indi qiymati V val tayanchidagi:

R_A= =232
R_B= =755 MPa

Buralish va qayrilish uchun epyuralar quramiz.

Epyurani qurgandan keyin epyurani shartni tekshirib ko’ramiz:
W=0.098 d³ (3.04);
Eng xavfli qirqimdan. Shu qirqim P₁₈ va R 18 tekisligida yotadi: , МPа