Navoiy innovatsiyalar instituti

“2030-yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekiston Respublikasining 
atrof-muhitni muhofaza qilish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”
gi 
Prezident farmoni qabul qilindi. 
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida 
O‘zbekiston Prezidenti kechiktirib bo‘lmaydigan dolzarb masalalar qatorida 
Orolbo‘yi masalasiga yana bir bor to‘xtalib o‘tdi: 
“Davrimizning o‘tkir 
muammolaridan yana biri — global iqlim o‘zgarishlaridir. Bugungi kunda har 
bir mamlakat bu jarayonning salbiy ta’sirini his etmoqda. Ming afsuski, 
bunday o‘zgarishlar Markaziy Osiyo taraqqiyotiga ham katta xavf 
tug‘dirmoqda”.
Amalga oshirilayotgan chora tadbirlarga muvofiq BMT shafeligida Orolbo‘yi 
mintaqasi uchun Inson xavfsizligi bo‘yicha ko‘p tomonlama sheriklik asosidagi 
Trast fondi tuzildi. Zero, Orol dengizi fojiasi nafaqat o‘zbek xalqi, balki 
bashariyatning eng zalvorli muammosiga aylanmoqda. 
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, bundan yarim asr muqaddam Orol dengizida 
o‘rta hisobda 1082 kub km. hajmda suv mavjud bo‘lib, maydoni 68 ming kv.km.ga 
teng bo‘lgan. Hozir bu maydon 10, suv hajmi esa 15 barobarga kamayib, Orolning 
sathi 29 metrga tushib ketdi. Suvning uchdan bir foizini tuz tashkil qiladi. Shu sabab 
yashash uchun bunday noqulay iqlim sharoitida 20 xildan ziyod baliq turi yo‘qolib 
ketdi. Dengizning qurigan tubidan yiliga 100 million tonnadan ziyod qum, chang-
tuz yuzlab, minglab kilometr masofalarga uchib boradi. 
Yuzaga kelgan vaziyat bois, mintaqadagi global ekologik muammo 
hisoblangan Orol fojiasi oqibatlarini yumshatish va Orolbo‘yi mintaqasini ijtimoiy-

---

iqtisodiy rivojlantirish, hududning ekologik holatini sog‘lomlashtirishga qaratilgan 
kompleks chora-tadbirlar ijrosini ta’minlashga jiddiy e’tibor qaratilayotir. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining bir qator farmon va qarorlari mazkur 
ekologik muammoni hal etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlarning 
samaradorligiga erishish uchun qonuniy asos bo‘ldi. 
2021-yil 30-may kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti “Yashil o‘sish va 
global maqsadlar uchun hamkorlik — 2030” (P4G) ikkinchi xalqaro sammitidagi 
nutqida “Yashil iqtisodiy tiklanish” sohasidagi hamkorlikning muhim yo‘nalishlari 
bo‘yicha konseptual takliflarni ilgari surdi. Iqlim o‘zgarishlari dunyoning barcha 
davlatlari kabi Markaziy Osiyo mamlakatlarida ham yaqqol sezilayotganligi, 
mintaqadagi asosiy daryolar havzasi va biologik xilma-xillikning qisqarib 
borayotganligi, bug‘lanish darajasini oshiradigan gazlar va atmosferaning keng 
miqyosda ifloslanayotganligi kabi ekologik muammolar nafaqat mintaqa 
mamlakatlarini, shuningdek, dunyo hamjamiyatini ham jiddiy xavotirga solayotgani 
aytib o‘tildi. 
Taassufki, ayrimlar atrof-muhitni muhofaza qilish, ekologiyani asrashga 
nisbatan mas’uliyatni his qilmayapti. Joriy yilning 24-avgust kuni Prezident 
raisligida o‘tgan atrof-muhitni muhofaza qilish sohasidagi ustuvor vazifalarga 
bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishida bu haqida tanqidiy fikrlar bildirib o‘tildi. 
Daraxtlarni kesishga moratoriy e’lon qilingan bo‘lsa ham ayrim shaxslar tomonidan 
bu qoidalarga rioya etilmayotgani keskin tanqid qilindi.