Navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik

Publististik uslubning fonetik xususiyatlari 
  Bu uslubning janrlari hilma –hil bo`lganligi uchun hamma janrda ham fonetik xususiyat 
bo`lavermaydi. Uning og‘zaki ko`rinishi- notiqlikda ayrim tovushlar, so`zlar boshqacha 
talaffuz qilinishi mumkin.   Ocherklarda ishtirokchilarning nutqi berilganda, ularning o`ziga 
hosligini ta‘minlash maqsadida so`zlashuv uslubiga hos bo`lgan jumlalar ishlatilishi mumkin. 
Bularni aniqlash uchun turli mualliflarning ocherklarini tahlil qilish  joizdir.  

---

 
197 
Publististik uslubning leksik xususiyatlari 
Publististikaga hos har bir janrning o`z so`zlari va jumlalari bo`ladi.  Habarga neytral 
so`zlarning ishlatilishi , bayonning ma‘lumotlarga boyligi va quruqligi hosdir. Maqola qanday 
mavzuda yozilganiga ko`ra turli til vositalaridan foydalaniladi. Agar ilmiy-ommabop maqola 
bo`lsa, ularda ilmiy terminlar bilan birgalikda hissiyotga ta‘sir qiladigan birliklar ishlatiladi. 
Agar ommabop maqolaning o`zi bo`lsa, targ‘ibot va tashviqot ma‘nolarini ifodalaydigan so`z 
va jumlalar qo`llaniladi.  
Pamflet fosh qilish xususiyatiga  ega bo`lganligi uchun  unda huddi shu ma‘noni 
bildiradigan so`zlar ishlatiladi.  
Bosh maqolada davlatning ijtimoiy va siyosiy g‘oyalari ifodalanadi. SHuning uchun, 
unda shu ruhni beradigan so`z va jumlalar tanlab qo`llanadi.  
Publististik uslub ijtimoiy –siyosiy atamalarni o`zida mujassam etadi. U keng qamrovli 
bo`lganidan boshqa uslubda qo`llanadigan so`zlar ham uchraydi. Bu uslubda so`z tanlash 
mantiqiylik va emostionallik talabiga ko`ra belgilanadi. CHunki, vokelikdagi narsa va 
hodisalarning aniq va to`g‘ri ifodalanishi taqozo qilinganda, terminologik leksikadan ham, 
ekspressiv – uslubistik  optenka bilan bog‘liq bo`lgan leksikadan ham, o`zining jonliligi, 
obrazliligi bilan farqlanuvchi idiomalardan ham foydalaniladi. Muallifning so`z tanlashi uning 
vokea va  hodisalarga munosabatini, g‘oyaviy nuqtai nazarini ham aks ettiradi. SHu o`rinda 
O`zbekiston Halq shoiri, akademik G‘afur G‘ulomning ―Quyoshni qutlab‖ publististik 
maqolasidan parcha keltiramiz:  
Jamiyat davlat tuzimi, oila halk va hukuk butun insoniyatga sheriklik. Insoniyat bu 
erkak va ayollardan iborat jamiyatdir. Bu ikki juft hayotda mehnatda, oilada bir –biriga 
mehribon va vafodor bo`lmasa, har ikki jinsda ham jahonga arzirlik , mehnatkashlik,