Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

E. Dyurkgeym (1858-1917yy). Etnografiya fanida sotsiologiya fanining vatani Fransiya bo‘lgan bo‘lsa, ushbu Yo‘nalishning eng mashhur namoyandalaridan biri Emil Dyurkgeymdir. U XIX asrning oxirgi o‘n yilligida etnografiyada yangi Yo‘nalish-sotsiologiya maktabiga asos soldi.

Evolyusionistlarga qarshi o‘laroq Dyurgeym jamiyatni insonlarni o‘rab turgan olamga moslashishi tarzida emas, balki Yopiq statik tizim tarzda talqin qilgan. U jamiyatni sotsiologik faktlar orqali tadqiq qilish g‘oyasini ilk marotoba taklif etgan va fanga ijtimoiy tur terminini olib kirgan tadqiqotchidir. O‘z navbatida Dyurkgeym madaniyatni tasniflashda eng sodda jamoa-ibtidoiy jamoani asos qilib oladi. Olimning fikricha, mazkur jamoa o‘z taraqqiYoti davomida murakkab jamoaviy tizimni bosib o‘tib urug‘ga aylanadi. Keyinchalik undan qator jamoa, elat, xalq kabi yangi jamoa va uyushmalar paydo bo‘ladi. shunday qilib Dyurkgeymning mulohazalariga ko‘ra har qanday jamoa ibtidoiy jamoaning murakkablashgan shakli hisoblanadi. Dyurkgeym g‘oyalari uning qator shogirdlari tomonidan davom ettirilgan bo‘lib, ularning ichida eng mashhurlari tarzida M.Mosso, K.Levi Stross, M.Grene, L.Levi-Bryul tadqiqotlarni alohida ko‘rsatib o‘tmoq zarur.