Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti “Umumiy tarix” kafedrasi

Avstriya - Fransiya - Pemont urushiva Villafranka sulhi 
1859 yilning oxirida boshlangan Fransiya va Pemontning Avstriyaga qarshi 

---

103 
urushdagi harbiy harakatlari asosan Italiya hududida bordi. 4-may kuni Mojenta 
yaqinidagi jangda ittifoqchilar qo'shini Avstriya qo'shini ustidan g'alaba qozonib 
Lombardiyani egalladi. 24 iyunda esa Solferino yaqinida avstriyaliklar butunlay 
yakson qilindi. Urushda nafaqat muntazam armiya, balki Italiya xalqi bam faol 
qatnashdi. Xalq qo'zg'oloni natijasida Toskana, Parma va Modenadan avstriyalik 
gersoglar haydaldi. Rim viloyati esa o'zining mustaqilligini e'lon qildi.1859 
yilning 
1avgustidaVenetsiyaning 
Villafranka 
shahrida 
Napoleon 
III 
va 
Avstriya 
imperatori Frants-Iosif sulh shartnomasini imzoladilar. Sulh shartnomasiga
ko'ra,Pemontga faqat Lombardiya qo'shib berildi. Biroq, Venetsiya esa Avstriya 
hukmronligiostida qolaverdi. Appenin yarim orolida oliy hokimiyat Viktor 
Emmanuil II ga emas, balkimamlakatning milliy jihatdan birlashtirishini 
dushmani bo'lgan papa Piy IXga tegishliekanligi, Modena, Parma va Toskana 
gersogliklaridan 
quvg'in 
qilingan 
Gabsburglarxonadoni 
vakillarini 
yana 
hokimiyatga tiklash e'lon qilindi.Villafrankadagi kelishuv bitimi Italiya xalqining 
norozilik harakatlarini yangidan ko'tarilishiga sabab bo'ldi. Xalqning Viktor 
Emmanuil II hukumatiga bo'lgan ishonchi yo'qoldi. 1859 yilning oxiri va ayniqsa, 
1860 yilda Appenin yarim orolida siyosiy kurash avj olishi natijasida Modena, 
Parma va Toskanada avvalgi gersoglar hokimiyatida tiklash imkoni bo'lmadi. U 
yerlarda umumiy saylov asosida saylangan milliy majlislar mazkur gersogliklarni 
Pemontga qo'shilishi haqida qaror chiqardilar, papa vilovatida ham shunday qarorga 
kelindi. Italiya hududida avj olib ketgan ommaviy inqilobiy harakatlarai bostirish 
imkoniyatiga ega bo'lmagan Napoleon III ham Italiya davlatlarini Pemont atrofida 
birlashtirilishiga rozilik bildirishga majbur bo'lib, va'da qilingan Savoyya va 
Nitstsa viloyatlarini Fransiyaga berilishini talab qildi. Shu yili bu ikki viloyat Fransiya 
ixtiyoriga berildi.