Navoiy Davlat Pedagogika Instituti Tabiiy fanlar fakulteti “Kimyo o‟qitish metodikasi” kafedrasi

Download 0,61 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 24

Bog'liq
buyuk sharq tabiatshunos-allomalari va ularning kimyo faniga bolgan munosabatlari

Jobir ibn Xayyomning metallarning kelib chiqishi nazariyasiga ko„ra simob va

oltingugurt alohida element deb hisoblanmasdi. “Falsafiy simob” ularning

yaltiroqligini, qattiqligini, bolg„alanishini va “falsafiy oltingugurt” ularning

o„zgaruvchanligi, yonishini belgilaydi.

Simob er qa‟rida uchraydi, u jismlarning sirtiga yopishmaydi va o„ta

harakatchandir. U xossalari jihatdan boshqa metallarga nisbatan tabiatan qo„rg„oshin,

qalay va oltinga yaqin turadi. Simob bilan kumush amalgama hosil qiladi, ammo mis

bilan juda qiyin reaksiyaga kirishadi. Temir bilan ham simob amalgama hosil qiladi,

faqat biz biladigan va sir tutadigan san‟atimiz mahsulini qo„shsak, bu jarayon amalga

oshadi deydi, Jobir ibn Xayyom.

Demak, Jobirning fikricha falsafiy tosh (Kapis Philiosophorum) ta‟sirida

metallar tarkibining o„zgarishi (yangi metallarning xosil bo„lish jarayoni) sxematik

ravishda quyidagicha tushuntirilishi mumkin:

Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 24