Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya o

17-Mavzu: Nuqtalar usuli, areallar usuli, harakatdagi belgilar usuli
. 
Reja: 
 
1. Nuqtalar usuli. 
2. Areallar usuli. 
3. Harakatdagi belgilar usuli. 
 
Nuqtalar usuli. 
Bu  usul  bilan  xaritada  yoyilib  (bo`linib)  joylashgan  ob'ektlar-(hodisalar) 
tasvirlanayotgan  ob'ektni  bir  xil  miqdor  birliklarida  belgilaydigan  va  uni 
joylanishi  va  to`planishiga  mos  joylashtiriladigan  bir  xil  o`lchamdagi  ko`pchilik 
nuqtalar  bilan  tasvirlanadi.  Xaritaga  olishdan  oldin  nuqtani  “og`ir”ligi 
aniqlaniladi,  bitta  nuqta  qaysi  o`lchamdagi  miqdor  ko`rsatkichiga  mos  keladi 
(masalan, bitta nuqta 500 kishiga yoki 10 000 gektar sholi ekin maydoniga to`g`ri 
keladi). Xaritada nuqtalarni ob'ektni yoki hodisani haqiqiy joylanishini eng yaxshi 
aks  ettiradigan  qilib  joylashtiriladi.  Ayrim  hollarda  bitta  xaritada  ikkita 
o`lchamdagi nuqta beriladi, masalan, yirik nuqta 1000 kishi, kichik nuqta esa 100 
kishi.  Nuqtalar  usuli  tasvirlanayotgan  hudud  chegarasida  ob'ekt  yoki  hodisani 
tarqalishi to`g`risida ko`rgazmali tasavvur beradi. Nuqtani “og`ir”ligi uni miqdor, 
rangi esa sifat tavsifini aniqlashga imkon beradi. U ayniqsa kontrast (keskin farq 
qilib)  joylashgan  hodisalar  uchun  samarali  usul  hisoblanadi.  Nuqtalar  xaritaga 
ikkita  usul  bilan,  ya'ni  geografik  va  statistik  usul  bilan  qo`yiladi.  Geografik 
usulda hodisani geografik joylanishi (tarqalishi) hisobga olinadi.