Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya o


Krasovskiyning to`g`ri konusli proyeksiyada MDH mamlakatlari tasvirlanishi



Download 8,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet110/199
Sana01.01.2022
Hajmi8,48 Mb.
#299601
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   199
Bog'liq
topografiya va kartografiya asoslari

Krasovskiyning to`g`ri konusli proyeksiyada MDH mamlakatlari tasvirlanishi: 
a
-maydon 
xatoligini (
r
) ko`rinishi; 
b
-burchak xatoligini (

)ko`rinishi. 
 
Parallellar  bo`yicha  xatosiz  chiziq  49,4
0
  va  67,8
0
,  burchak  xatoligi  (


nolga teng chiziq 50,6
0
 va 66,8
0
, maydon xatoligi (
r
) nolga, teng chiziq esa 48,2
0
 
va  68,4
0
  shimoliy  kengliklarga  to`g`ri  keladi.  Chelyuskin  burnida  m  =  1,1, 
r
  = 
1,1,   

  =  5
0
.    Shimoliy  Yer  (Severnaya  Zemlya)  arxipelagining  shimoliy 
chekkasida  n  =  1,2,
  r
  =  1,2, 

  =  10
0
  bo`ladi.  Bundan  ko`rinadiki,  Krasovskiy 
proyeksiyasida bu hududning quriqlik qismida xatolik deyarli yo`q darajadadir. 


To`g`ri  konusli  proyeksiyalarda  sobiq  Ittifoq  hududi  bir  oz  kamchilik  bilan 
tasvirlangan.  Masalan,  parallellarning  eng  chekka  qismlari  shimolga  burilishi 
natijasida  o`quvchilar  shimol  va  janub  tomonlarni  aniqlashda  bir  oz  qiynalib 
qoladi. Chunki o`quvchilar devoriy kartaning  yuqori tomoni shimol, past tomoni 
janub,  chap  tomoni  g`arb,  o`ng  tomoni  sharq  deb  tushunadilar.  Bu 
proyeksiyalarda  tuzilgan  Rossiya  kartasida  esa  shimolni  faqat  meridianlar 
yo`nalishi ko`rsatadi. Undan tashqari, ularda Shimoliy qutb tasvirlanmaydi hamda 
Yerning sharsimonligi sezilmaydi. 
Professor  M.D.  Solovev  yuqoridagi  kamchiliklarni  hisobga  olib,  MDH  
hududi  uchun  qiyshiq  silindrik  proyeksiyasini  taklif  qilgan.  (36-rasm).  Bunda 
Chelyuskin  burni  atrofida  burchak  xatoligi 

  =  16
0

r
  =  1,8,  shimoliy  qutb  va 
Yerning sharsimonligi ko`rinib turibdi. 
MDH  ning  oliy  yquv  yurtlar  uchun  nashr  qilinadigan  kartalari 
T.D.Salmanova  taklif  qilgan  ko`p  konusli  proyeksiyada  tuziladi.  Bu  proyeksiya 
Urmayev proyeksiyasining o`zgartirilgan ko`rinishidir. 
Mamlakatlar, shu jumladan O`zbekiston hududi ham o`lka, viloyatlar, iqtisodiy 
va  tabiiy  geografik  rayonlarning  hamda  chet  mamlakatlarning  kartalari  ham 
to`g`ri  konusli  proyeksiyalarda  tuziladi.  Bunda  xatoliklar  tasvirlanayotgan 
hududlar  maydoniga  bog`liq  bo`lib,  umuman  katta  aniqlik  talab  qilmaydigan 
o`lchash ishlarini bajarish mumkin. 
Topografik  kartalar  tuzish  uchun  1:1  000  000  masshtabdagi  Xalqaro  karta 
proyeksiyasi  ishlatiladi.  MDH  va  qo`shni  mamlakatlarda  1:500  000  va  undan 
yirik  masshtabli  ko`p  varaqli  topografik  kartalar  Gauss-Kryugerning  teng 
burchakli  ko`ndalang  silindrik  proyeksiyasi  asosida  tuziladi.  Buning  uchun  Yer 
ellipsoidi  6
0
  li  zonalar  (tilimlar)  ga  bo`linadi,  so`ng  silindrga  solinib  yoyiladi. 
Zonalarning o`rtasidagi meridiani tekislikda to`g`ri chiziq bilan tasvirlanadi. 
 
а 

 

Download 8,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish