Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya o



Download 8,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet105/199
Sana01.01.2022
Hajmi8,48 Mb.
#299601
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   199
Bog'liq
topografiya va kartografiya asoslari

Xatoligi  yo`q chiziq
 
 
Umrayevning to`g`ri silindrik proyeksiyasida kartografik to`rning tasvirlanishi. 
Bu  proyeksiyada  o`rtanchi  meridian  qilib  Grinvich  meridiani  emas  balki 
30
0
  sharqiy  uzunlikdagi  meridian  qabul  qilingan,  unda  Yevrosiyo  materigi  to`liq 
tasvirlanadi.  Boshqa  proyeksiyalarda  tuzilgan  dunyo  kartalarida  o`rtanchi 
meridian  deb  Grinvich  meridiani  qabul  qilingan,  unda  Chukotka  yarim  oroli 
Osiyodan  ajralgan  holda  tasvirlanar  edi.  SNIIGAiK  proyeksiyasida  Rossiya  ham 
bir butun holda va kamroq xatolik bilan tasvirlanadi. 
Xatolik xarakteriga ko`ra bu ixtiyoriy proyeksiya bo`lib, teng burchakli va 
teng maydonli proyeksiyalar  orasidadir. Eng katta maydon xatoligi qutbga  yaqin 
hududlarga to`g`ri keladi, masalan, Grenlandiya oroli 2 marta (

= 2) katta, Afrika 
birmuncha kichikroq (
r = 
0,8) qilib tasvirlanadi. 
1949  yilda  geodezist  N.A.Urmayev  to`g`ri  silindrik  proyeksiya  ishlab  chiqdi 
va  undan  dunyo  kartalarini  tuzishda  foydalanadigan  bo`ldi.  Uning  Merkator 
proyeksiyasidan  farqi  shuki,  u  kamroq  cho`zilgan.  Natijada  maydon  xatoligi 
ancha kamaygan. Masalan, 45
0
, 60
0
 va 75
0
 kengliklarda maydon xatoligi 1.6, 2.8 
va 6.5 ga teng. 


 
xаtoligi yo`q chiziqlar 
xаtoligi yo`q 
nuqtalar 
xatoligi yo`q 
nuqtalar 
 
SNIIGAiK  ning  ko`p  konusli  proyeksiyasida  dunyo  kartasining 
tasvirlanishi.  Maydon  xatoligi 
r
  va  burchak  xatolik 

  ko`rsatilgan,  bosh 
masshtab 1:350 000 000. 
Bu  shartli  proyeksiyalar  hisoblanib,  o`rta  maktab  atlaslaridagi  soat 
mintaqalari kartasi tuzilgan.  
Dunyo 
kartalarini 
tuzish 
uchun 
har 
xil 
proyeksiyalardan 
foydalanilmoqda. Masalan, Aitov-Gammer proyeksiyasi, XIX asr oxiri XX asr 
boshlarida  ishlatilib,  unda  Yer  sharining  hammasi  ellipsda  tasvirlangan, 
o`rtanchi meridian sifatida Grinvich meridiani olingan. Nol xatolik chiziq ham, 
nol xatolik burchak ham proyeksiyaning markazi hisoblanadi. 
Dunyo  kartalarini  tuzishda  har  xil  variantdagi  G.A.Ginzburg 
proyeksiyalaridan  foydalanilmoqda.  Masalan,  SNIIGAiK  (1950)  nomli  ko`p 
konusli  proyeksiya  6-sinf  o`quv  atlasidagi  va  devoriy  dunyo  kartalari 
SNIIGAiK  ning  BSAM  variantida  (29-rasm)  va  FGAM  (Fiziko-
geograficheskiy atlas mira 1964) variantlaridan foydalanilmoqda. 
Bu  proyeksiyalar  bir-birlaridan  o`ziga  xos  xususiyatlari  bilan  farq 
qiladi.  Dunyo  kartalarini  oddiy  usulda,  ya’ni  grafik  yo`l  bilan  ham  chizish 
mumkin.  Masalan,  Fransuz  kartografi  Sonson  taklif  qilgan  proyeksiya  teng 


oraliqli  psevdotsilindrik  proyeksiyasidir.  Bu  proyeksiyada  Afrika,  Janubiy 
Amerika va Avstraliya kartalarini chizish qulaydir. 

Download 8,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish