Navoiy davlat pedagogika instituti jismoniy tarbiya fakulteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi

EZILISH SINDROMI
Oyoq - qullar tananing boshqa qismlari yumshoq tuqimalarninig zilzila vaqtida, bosib qolishda va boshqalarda uzoq muddatgacha turli narsalar (daraxt, toshlar, beton plitalar, uta og`ir buyumlar va hokazo) ostida bosilishi oqibatida yuz beradigan ma`lum simptomlar kompleksi e z i l i sh sindromi deyiladi. yoki shikastlanish taksikozi deyiladi. Bunda muskullar teri osti yog` kletchatkasi tomirlar va nervlar suyaklar majaklanadi va sinadi.
Uzoq vaqt ezilish natijasida muskullar va boshqa tuqimalar qonga yolchimay qoladi natijada bu tuqimalarda nekroz boshlanib tuqimalar o`la boshlaydi va uzidan zaharli moddalar ajratadi. So`ng to`qimalarda yig`ilgan toksinli moddlar, shuningdek og`riq impulslari oqimi organizmga tushadi va shokni eslatuvchi klinik manzarani keltirib chiqaradi.
Ezilish sindromining belgilari.
bemorning umumiy ahvoli dastlab ancha yahshi bo`ladi u umuman beholligidan ezilgan joyi og`rishidan shikoyat qilmaydi. Oradan 6-8 soat o`tgach shikastlangan oyoq- qo`lda shish paydo bo`ladi. Bu soxaning terisi avalgiga qaraganda oqaradi, so`ngra qizg`ish- ko`kimtir tusga kiradi. Terida ichi suyuqlikka to`la pufakchalar paydo bo`ladi , oyoq- qo`lini qimirlatib bol`may qoladi. Bemorning umumiy ahvoli og`irlashadi. Tana harorati 39 / 40 ga ko`tariladi. boshi qattiq og`riydi , qon bosimi avvaliga ko`tarilib keyin tushadi pulsi tezlashadi , buyrak ishi buziladi , oldin siydik ajralishi kamayadi so`ngra siydik umuman ajralmay qoladi – anuriya.
8 MAVZU: KUYISHLAR. MUZLASHLAR. ZAHARLANISHLAR VA UNDA SHOSHILINCH BIRINCHI YORDAM KO’RSATISH


REJA

3) Kuyish turlari, davrlari va darajalari

4) Kuyishda birinchi yordam ko`rsatish
5) Sovuq urishi , birinchi tibbiy yordam


Kuyish va unda birinchi yordam.

K uyish – termik, kimyoviy, elektrik yoki nur ekologiyasining ta’sirida vujudga keladigan shikastlanishdir. Kuyish sabablariga ko‘ra: termik kuyish (quyosh nuri, ultrabinafsha nurlari, ochiq yong‘in, yonib turgan gaz, olov, issiq suyuqliklar, suyuq metall sochmalari, bug‘ va boshqalardan); kimyoviy kuyish – bular ba’zi kimyoviy moddalar ta’sirida (kislota, ishqor, og‘ir metallar tuzi, fosfor va boshqalardan kuyish); nurlanishdan kuyish ionlantiruvchi radiatsiya ta’sirida kuyish; elektr tokidan kuyish, chaqmoqdan kuyishlarga bo‘linadi (50-rasm). Yumshoq to‘qimalar qanchalik chuqur jarohatlanganiga qarab, kuyishning quyidagi darajalari farq qilinadi (52-rasm):

I daraja — yuzaki epidermal kuyish. Teri qizaradi va shishadi.
II daraja — teri yuqori qavatining kuyishi. Teri qizaradi va har xil kattaliklardagi pufakchalar hosil bo‘ladi, ularning ichi tiniq yoki xiraroq suyuqlikka to‘la bo‘ladi.
III daraja — kuyish – terining butun qavatini va qisman teri osti yog‘ to‘qimasini egallaydi. Bunda to‘qimalardagi oqsillarning ivib qolishi natijasida teri po‘stloq hosil qilib nekrozlanadi (o‘ladi).
IV daraja – chuqur to‘qimalarning, ya’ni pay, suyak, mushaklarning kuyishi (to‘qimalar nekrozi, ko‘mirga aylanishi).