Navoiy davlat pedagogika instituti jismoniy tarbiya fakulteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi

2-masalaga javob. 1. Bemorda I darajali astma­tik holat bo‘lib, bu paytda simpatomimetiklarga talab oshganligi uchun nafas kisish xuruji to‘xtamaydi, balg‘am ko‘chishi kiyinlashadi, yurak urishi tezlashadi va arterial qon bosimi ortadi. Nafas qisish xurujining bo‘lishi broxial astma kasalligining og‘ir asoratlaridan biri hisoblanadi. Bunday holat 5% day 23% gacha bemorda uchrashi mumkin. Astmatik xolat asosida bronxlardagi β- adrenergik retseptorlarning to‘liq blokadasi yotadi.
2. Astmatik holatni davolashda glyukokortikoid gormonlarni qo‘llash eng kerakli va zarur usul hisoblanadi. Ularning miqdori astmatik holatning og‘irligiga, bemorning tana vazniga, dorining xiliga qarab aniqlanadi. Astmatik holatdan chiqqandan keyin ham 48 soatgacha gormon miqdori kamaytirilmaydi. Ikki kundan so‘ng bir maromda ushlab turadigan miqdorga kamaytiriladi. Simpatomimetiklar va kuchli sensibilizatsiyalovchi dorilarni (antibiotiklar, atsetilsistein, vitaminlar va boshqalar) qo‘llash mumkin emas.


3-masala. 26 yoshli R. ismli futbolchi tez o‘ynagani natijasida havo yetishmasligi bezovta qilib o‘yin maydonidan chiqib ketgan, nafasi hushtaksimon eshitilgan, ilgari hech kasal bo‘lmagan. Obyektiv tekshirilganda ichki a’zolarida patologik o‘zgarishlar aniklanmagan. Spirogramma qilinganda bronxlar o‘tkazuvchanligi o‘zgarmagan. Vrach unga futbol o‘ynamasligi kerakligini aytgan.
1. Qanday kasallik to‘g‘risida o‘ylash mumkin?
2. Kasallikni to‘g‘ri aniqlash uchun qanday tekshirish usullaridan foydalanish kerak?
a) futbol maydonidagi o‘tlarga allergik tekshi­rish o‘tkazish;
b) o‘pkani rentgen-tomografiya usulida tekshirish;
v) yurak chap korinchasi ishini tekshirish uchun sistolani boskichli analiz qilib tekshirish;
g) spirografiyada to‘liq tekshirish;
d) o‘pka alveolalaridagi SO2 mikdorini aniqlash lozim.
3-masalaga javob. 1. Jismoniy zo‘riqishdan keyin bo‘ladigan bronxlarning torayishi noimmunologik jismoniy zo‘riqishdagi astma deyiladi. Nafas qisishi jismoniy zo‘riqishdan bir qancha vaqt o‘tgandan keyin boshlanadi. Ko‘pincha nafas qisishi yugurgandan keyin boshlanadi. Bu astma bo‘lgan bemorlarda meteorologik o‘zgarishlarga, sovuq va nam havoga kamdan-kam aller­gik reaksiya bo‘ladi. Jismoniy zo‘riqishdagi astma xu­ruji uni keltirib chiqaruvchi mediatorlarning ajralishiga bog‘liq.