Navoiy davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti sport turlarini o

I.BOB.SAF MASHQLARNI O‘RGATISH
1.1. Saf mashqlarining tasnifi



Saf mashqlariga - saf usullari, saflanish va qayta saflanish, bir joydan ikkinchi joyga ko‘chish usullari, orani ochish va yaqinlashtirishlar kiradi. Saf mashqlari yordamida jamoa bo‘lib harakat qilish, ritm va shiddat hissiyotini tarbiyalash masalalari muvaffaqiyatli bajariladi, intizomlilik va uyushqoqlik ortadi.
Saf mashqlarining muhim ahamiyati shundan iboratki, ular kishi qaddi-qomatini rostlashga yordam beradi. Bu narsa harbiy- larning qaddi-qomati to‘g‘ri tuzilishida yorqin ^(1-rasm)
ko‘rinib turadi. Talabalarni zalda yoki maydonchada tez va maqsadga muvofiq joylash- tirishga imkon beradigan saf mashqlarisiz gimnastika mashg‘ulot- larini tasavvur qilib bo‘lmaydi.
Ko‘p sonli talabalar qatnasha oladigan saflanish turlarining ko‘pligi tufayli saf mashqlari ommaviy gimnastika chiqishlarining tarkibiy qismini tashkil qiladi.
Safdagi harakatlar va buyruqlarning ko‘pgina qismi O‘zbekiston Qurolli kuchlari Ustavining saf harakatlari direktivasidan, ozroq qismi esa gimnastika mashg‘ulotlari jarayonida amaliyotda qo‘llaniladigan atamalardan foydalanilgan.
Ushbu bobda gimnastika amaliy mashg‘ulotlarida ko‘proq uchraydigan va mashg‘ulot o‘tishda zarur bo‘lgan saf mashqlari yoritilgan. Saf mashqlaridan foydalanish qulay bo‘lishi uchun gimnastika zalida shartli nuqtalar belgilanadi — markazi, o‘rtalik va burchaklari (1-rasm).
Ular zalning o‘ng chegara tomoniga nisbatan belgilanadi. Zalning o‘ng tomoni nisbatan (eshiklar joylashgan) uzun tomonlaridan biri bo‘lib, unda mashg‘ulot oldidan guruhlar saflanadi (odatda, eshikdan kirishga qarama-qarshi tomonda). Agar zalning uzun tomonida derazalar joylashgan bo‘lsa, guruh derazalarga orqasi bilan saflanadi.
Saf mashqlari quyidagi to‘rt guruhga bo‘linadi:

1. 
   Saf usullari.
   
2. 
   Saflanish va qayta saflanishlar.
   
3. 
   Joydan joyga ko‘chish.
   
4. 
   Orani ochish va jipslashish.
   

Saf mashqlarini qo‘llashdagi asosiy tushunchalar 2-rasmda ko‘rsatilgan.

^2-rasm