Navoiy davlat pedagogika instituti fakultetlararo jismoniy tarbiya va sport kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.YOSH BOLALARNI HAR TOMONLAMA BARKAMOL QILIB 
TARBIYALASHDA SPORTNING O’RNI 
O’sib kelayotgan yosh bolalarni har tomonlama barkamol qilib tarbiyalashda 
sportning muhim o’rni borligi bugungi kunda teran anglanmoqda. Ta’kidlash joizki, 
yoshligidan sport bilan shug’ullangan shaxs yoshi ulg’ayganda ham hayotining 70-
75 foizini sport bilan shug’ullanish tashkil qilmoqda. Har bir shaxsni barkamol qilib 
tarbiyalashda sportning alohida o’rni bor. Sportning yoshlar o’rtasida o’z o’rni bor 
ekan, unda sport pedagogikasi tarbiya jarayonining bir qismi bo’lib xizmat qiladi. 

---

O’quvchi-sportchi tarbiyaviy jarayonining asosiy vazifasi har bir shaxs sportda o’z 
o’rnini topishi, sport uning bir a’zosi kabi deb his qilishini tarbiyalashdan iborat. 
Sportga daxldor kishi qiyinchiliklarga bardoshli bo’lishi bilan farq qiladi. 
O’zbekiston Respublikasida sport jamiyatda va xalq xo’jaligida o’z nufuziga 
ega bo’lganligi bilan birga, shaxsni har tomonlama tarbiyalashga qaratilgan turli 
yo’llari bilan ajralib turadi. Respublikamizda va xorijiy davlatlarda o’tkazilayotgan 
sport tardbirlaridan jamiyatda sportning qanday o’rni borligi, bugungi kunda sport 
davlat siyosatining ustuvor vazifalaridan ekanligini ko’ramiz. Bunda O’zbekiston 
Respublikasida o’zbek kurashini jahon sport andozalari darajasiga ko’tarish, uni 
ommabop qilib targ’ibot qilish, aynan yoshlar o’rtasida ommaviy rivojlanishi 
bugungi kunda shaxsni barkamol qilib tarbiyalashda alohida o’rin tutmoqda. Bugungi 
kunda Halqaro Olimpia va sport harakatidan 60 ga yaqin sport turlari bo’yicha 
nufuzli musobaqalar olib borilmoqda. Bulardan tashqari, yoshlar o’rtasida «Quvnoq 
startlar», futbol, boks, kurash kabi sport turlari o’zining ommaviyligi bilan ajralib 
turadi. Bir narsani unutmaylik-ki, har qaysi sport turi bo’yicha shug’ullanuvchi kishi 
sportda o’zining jismoniy rivojlanishi, jismoniy tayyorgarligi va yurish-turishi, 
muloqot olib borishida o’zi shug’ullangan sport hususiyatlariga qarab shakllanib 
borishini ko’ramiz. 
XULOSA 
Bugungi dolzarb, murakkab iqtisodiy-ijtimoiy jarayonda umumta’lim
maktablari, bolalar-o’smirlar sport maktablari, yuqori malakali sportchilar 
tayyorlash oliy sport maktabi yoshlarimizning har tomonlama sport 
chiniqishlarini egallashiga, ularning bilimli bo’lib kamol topishiga
munosib xizmat qilmoqda. Ommaviy va oliy mahoratga ega bo’lgan 

---

sportchilarning ota-onalari bilan muloqot qilish, ular bilan hamkorlikda 
faoliyat ko’rsatish muhim vazifalardan biridir. CHunki har bir o’quvchi-
sportchini amaldagi tarbiyasi sport o’yinida ko’rsatayotgan natijalari va 
shug’ullanayotgan ishlarini ota-onalar yaxshi bilishadi. Har qanday ustoz-
murabbiy qo’lida shug’ullanayotgan sportchilarning psixologiyasini urf-
odatini to’liq bilmasligi mumkin. Bu kamchilikni to’ldirish uchun ota-
onalar bilan samimiy muloqot bo’lishi kerak, aks holda o’sib-rivojlanib, 
sport sirlarini o’rganayotgan sportchini tarbiyalash muammolari sodir 
bo’ladi.
Bu masalaning bir tomoni. Masalaning boshqa tomoni shundaki, har 
qanday ota-ona o’z farzandining sog’lom bo’lib o’sishi, sport mahoratiga 
ega bo’lishi, birovdan kam bo’lmasligi uchun harakat qiladi. Ota-onalar 
bilan hamkorlik qilish o’sib kelayotgan bolalarning jismoniy rivojlanishi 
muammolarini aniqlashda va ularni hal etishda muhim ahamiyat kasb 
etadi. Buning uchun umumta’lim maktablarida jismoniy madaniyat 
o’qituvchilari, sport murabbiylari har bir ota-ona bilan yaqindan hamkorlik 
qilish masalasiga o’z e’tiborlarini qaratishlari lozim. Amaliyotda shunday 
ota-onalar uchraydiki, o’z bolasining jismoniy tayyorgarligi o’ta past 
bo’lsa-da, ularni musobaqaga qatnashtirishga biror bir jamoa tarkibiga 
kiritishga astoydil harakat qiladi. Bunday holatlarda sportchi o’quvchilarni 
sport turlariga tanlab olayotganda har bir o’quvchining ota-onasini taklif 
qilish kerak. Ular o’z bolasi va boshqa bolalarning sport natijalarini o’zlari 
ko’rib, ular nimaga qodir ekanligini his etib tursalar, balki yuqoridagi 
muammolarga ijobiy yondashishlari mumkin bo’ladi.