Navoiy davlat konchilik instituti

π

VII – Ishning bajarish tartibi.

1) Disk – 1 korpus – 6 va 5 – sektorning barcha kursatkichlari shkalalarining nol` belgilariga va 10 – karetkaning bulinmasi 12 – ga tug`rilab urnatiladi.

2) Qog`oz doira diska mahkamlanadi.

3) Mehanizm shemasi topshiriq jadvali a yoki b, v larda berilgan qiymatlar buyicha qurilma sozlanadi.

4) Turtkichning harakat qonunlari S = S(φ) yoki ψ = ψ (φ) tenglamalarining parametrlari hisoblanib, jadval`ga yoziladi.

5) Kulochokning burilish φ_k , φ_u , φ_q , φ_ya burchaklarning har biri uchun alohida turtkichning siljish yoki burilish qiymatlari belgilanib rolik aylanalari chiziladi.

6) kulochokli mehanizmning bita vaziatini qalin chiziq bilan chizilib, uning barcha ulchamlari shemada kursatiladi.

7) Kulochokning nazariy profili shtrih chiziq bilan, Amaliy profili esa tutash yo`g`on chiziq bilan chiziladi.

8) Bajarilgan ishning hisobot varag`i tuldirilib, ish bajarilgan qog`oz doira bilan birga rahbarga topshiriladi.


VIII – Bajarilgan ish tug`risida hisobot

a) Ishning maqsadini tushuntirish.

b) Mehanizm va qurilmaning ishlashi haqida qisqacha ma`lumot berish.

v) talabaning bajargan tajriba ishi tug`risida hulosasi.

IX – tekshirish uchun savollar

1. Kulachokli mehanizmlarni vazifalari nimalardan iborat?

2. Kulachokli mehanizmni grafoanalitik usul bilan tekshirishda qanday parametrlardan foydalanish mumkin.

3. Kulachokli mehanizmni loyhalash uchun qanday parametrlar ma`lum bulishi kerak.

4. Kulachok profilining ishchi qismi deb nimaga aytiladi.
X – Foydalanilgan adabiyotlar.

1. R. P. Rustamhujaev. Mehanizm va mashinalar nazariyasidan masala hamda misollar tuplami. Toshkent – «Ukituvchi» - 1978.

2. H. H. Usmonhujaev. Mehanizm va mashinalar nazariyasi. «Uqituvchi» nashriyoti Toshkent – 1970.

3. Mehanizm va mashinalar nazariyasidan tajriba ishlari uchun tayyorlangan kursatma.

10 - T A J R I B A I SH I
K U L O Ch O K L I M E X A N I Z M N I S E N T I Z I.

(Kulachokli mehanizmni kulachok profilini chizish va haqiqi,

markaziy profillarni aniqlash hamda oliy kinematik

juftlikni quyi kinematik juftlikga ugirib

tezlik va tezlanish rejalarini qurish)
I - Ishning maqsadi.

Kulachokli mehanizmlarning tuzilishi, ishlashi, qullanilishi va ularnng harakatlari tug`risida talabalarga yaqindan ma`lumot berish, hamda turtkichning berilgan harakat qonuni buyicha aniqlangan tezlik, tezlanish va yo`l grafiklaridan foydalangan holatda kulochok profilini chizish, va oliy kenimatik juftlikni quyi kinematik juftlikga ugirib tezlik va tezlanish rejalarini qurish. Buning bilan talabalarni kulachokli mehanizmlarda harakat dovrida sodir buladigan harakatlar va ularga ta`sir etayotgan kuchlar bilan tanishtirish va olgan nazariy bilimlarini yanada mustahkamlashdan iborat.

II - Mashg`ulot uchun jihozlar.

A) turli hil kulachokli mehanizmlarni qurilmalari.

B) mehanizimlarning kinematik shemalari.

V) ulchash va chizg`ich asboblari.

III - Umumiy ma`lumotlar.

Agar e = 0 bo`lsa, markaziy(aksial) kulachok profili chiziladi. Mehanizm «qaytarish» usulini tatbiq etib, kulachok profilini chizamiz. Kulachok profilini chizish asosan quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

1. 
   Chizmada ihtiyoriy nuqtada kulachokning aylanish markazi O_k ni tanlaymiz.
   
2. 
   Uzunlik masshtabi µ_l = K . µ_s bo`yicha kulachok radiusini hisoblaymiz. Bu erda K – proporcionallik koefficenti bo`lib 1 ≤ K ≥ 1 ga teng buladi.
   
3. 
   Kulachokning markazi O_k dan vertikal u –u chiziq utkazilsin.Kulachokning markaziga rolikning yaqin turish paytida turtkichning vaziatini aniqlaymiz. Bu nuqtada kulachokning nazariy radiusi r_omin aylanasi yotadi
   
4. 
   kulachokning aylanish tomoniga teskari yo`nalishda boshlang`ich radius O_k A dan ketma ket φ_k = 120 φ_u = 60
   

φ_q = 120 gradus burchaklarini belgilaymiz.

5. 
   bulingan burchaklar qismlarini r_omin radiusli aylana
   

bilan kesishuv nuqtalaridan nurlar utkazamiz.

6. 
   Kulachokning r_omin radiusi bilan chizilgan aylanasidan
   

o`tgan nur chiziqlarining davomida turtkichning S = S(φ)

diagrammasidagi siljish qiymatlari 1-1⁰ 2-2⁰ 3-3⁰

vektorlarinibelgilab chiqamiz.

7. Belgilangan 1⁰ , 2⁰ ,3⁰ nuqtalarni siliq chiziq bilan

Tutashtirilib, kulachokning profilini chizamiz. ●○


Uzunlik masshtabi - ulcham asosida kulachok radiusini hisoblaymiz.