Navoiy davlat konchilik instituti nukus filiali materialshunoslik

6.4.1 Mayatnikni maksimal holatdagi energiya qiymati va mayatnikning og‘ish α burchagini optik kvadrant orqali hisoblash.
Еdisp energiya ko‘rsatkich qiymatini indikator kopyordan olish.
Nominal energiya qiymatini quyidagi formula orqali hisoblash:


₍₄₎
P-bo‘lib 6.3.1, L-bo‘lib 6.3.2

6.4.1dagi qiymatni hisoblash va uch marotaba o‘rta arifmetigini aniqlash.
6.4.2 Absolyut xatolikdagi energiya o‘lchovini quyidagi formula orqali hisoblash:


<sub>(5)

6.5 Mayatnikning erkin va yarim holatdagi tebranma uchun sarflangan energiyasini aniqlash
MK (kopyor mayatnigini) indikator qiymatlarini ishlab chiqish.
MK (kopyor mayatnigini) maksimal holatdagi Еdisp1energiya o‘lchamlarini indikator kopyoridan olish.
Energiya Едисп2 kattaligini mayatnikning tushish holatining indikator qiymatlarini ishlab chiqish. Potensial energiyani farqi katta bo‘lmagan burchakdagi (Еdisp1) va mayatnikning tushishining erkin holatidagi (Еdisp2) sarflangan energiyani.
Sinaladigan namunamiz qoniqarli agarda erkin va yarim balandlikdagi sarflangan energiyani tebranma qiymati ushbu kattalikdan oshmasa


6.6 Zarb paytidagi mayatnikning harakat tezligini aniqlash</sub>
quyidagi formula orqali aniqlaymiz<sub>:
(6)


bu yerda g – og‘irlik kuchining tezlanishi, m/s2;</sub>
L – mayatnik uzunligi, m;
<sub>γ – tayanch vertikalining chidamlilik burchagi, grad;
α – mayatnikni ko‘tarilish burchagi, grad.
Ilova



1-rasm Kopyor mayatnigining tuzilish sxemasi



2-rasm JB-300B, JB-500B kopyor mayatnigining sxemasi


3-rasm Kopyor mayatnigining tuzilish sxemasi</sub>

1. 
   _{Mayatnikni tushishdagi ilashish mexanizmi; 2. Siqish prujinasi; 3. Limb; 4. Ko‘rsatkich; 5. Harakatli ko‘rsatkich; 6. Germetikli gayka; 7. Elektromagnitli qisgich; 8. Osma ilgak; 9. Himoya tizimi; 10. Bolg‘a; 11. Oxirgi ajratish qurilma;12. Klapanli elektromagnitni markazi; 13. Ajratuvchi plastina; 14. Sozlovchi gayka; 15. Vint; 16. Ogohlantiruvchi plastina; 17. Servomotor; 18. Ajratma; 19. Ajratma; 20. Izolyasiyali gilza; 21. Asosiy dvigatel; 22. Rezisli sterjen; 23. Himoyalovchi stoporli shtift.}
   

<sub>4-rasm Kopyor mayatnigining elektrik tuzilish sxemasi



5-rasm Kopyor mayatnigining elektr ta’minotga ulash sxemasi</sub>

1. 
   _{Namuna V-simonli kertilgan namuna}
   

_{Ko‘p detallar uchun sinaladigan namuna sm.
GB/T229-1994 «Metallarni zarbga sinashning Sharpi uslubi».}

2. 
   _{Namuna U -simonli kertilgan namuna}
   

<sub>Ko‘p detallar uchun sinaladigan namuna sm.
GB/T229-1994 «Metallarni zarbga sinashning Sharpi uslubi».

6-rasm Zarbiy qovushoqlikka sinashning namunasi





7-rasm Tayanch va oraliq masofadagi sozlash sxemasi
1, 3. Tayanchlar 2. Oraliq aniqlovchi blok 4. Kronshteyn 5. Kompression kallak
6. Zarbiy pichoq 7. Rezba


7 Ishni bajarish tartibi:</sub>
Namunalarni sinash mayatnik tipidagi nayzalarda amalga oshiriladi va namuna nayza tayanchlariga kesim joyi zarbaga qarama-qarshi tomonga qaritilgan qilib o‘rnatiladi.
Tayanchlarga nisbatan simmetrik kesimli namunani o‘rnatish uchun shablon ishlatiladi.
Namunani buzush uchun sarf qilingan ish bevosita nayzaning kGm da darajalangan shkalasi bo‘yicha aniqlanadi.
MK (kopyor mayatnigi) zarbiy qovusoqlikka sinashdagi natijalari ruxsat etilgan xatoliklarsiz ko‘rsatsa ushbu qurilmaga metrologiya va standartlashtirish tashkiloti tomonidan tasdiqlangan guvohnoma va sertifikat bilan ta’minlanishi kerak.


_{Mayatnikning ruxsat etilgan og‘ishdagi potensial energiyasi va nominal kattaligini aniqlash}

O‘lchov, №	L, м	P, Н	Еizm=Р*L	E
1
2
3

_{Ruxsat etilgan chegaraviy absolyut xatoligini aniqlash}

O‘lchov, №	α, о	Е(disp) Dj		E- Е(disp) Dj	Ruxsat etilgan chegaraviy absolyut xatolik Dj
1
2
3

_{Mayatnikning erkin va yarim holatdagi tebranma uchun sarflangan energiyasini aniqlash}

O‘lchov, №	Еpot, Dj	Еnom, Dj
1
2
3

_{Zarb paytidagi mayatnikning harakat tezligini aniqlash}