Navoiy davlat konchilik instituti nukus filiali materialshunoslik

7.8 rasm. Modifikatsiyalangan siluminning strukturasining sxemasi


7.1.Ishni baiarishdan maqsad

1. 
   Rangli metall va qotishmalarning strukturalarini (ichki tuzilishini) mikroskop ostida ko'rinishini kuzatish va ularni bir biridan farq qila olishni o'rganish.
   
2. 
   Rangli metall va qotishmalarning strukturalarini daftarga sxema ravishda yozish.
   
3. 
   Rangli metall va qotishmalarning markalanishi o'rganish va ularning qo'llanilish joylari bilan tanishish.
   

7.2 Ishni baiarish tartibi
1. Ishni bajarish uchun talabalarga rangli metall va qotishmalardan tayyorlangan bir necha tuplam (komplekt) namunalar (mikroshlif) beriladi. Har bir to'plamida qotishmalarning nomlari va markalari ko'rsatilgan bo'lishi kerak. To'plamlarga quyidagi namunalar kiradi:
-mis

• 
  -latun,
  
• 
  + - latun
  
• 
  qalayli quyma bronza
  
• 
  bosim ostida ishlov berilgan va yumshatilgan qalayli bronza
  
• 
  oddiy silumin
  
• 
  modifikatsiyalangan silumin,
  
• 
  yumshatilgan duralyumin,
  
• 
  toblangan va tabiyy eskirgan duralyumin,
  
• 
  babbit.
  

2. Berilgan namunalarning strukturalari mikroskop ostida kuzatiladi va ularning rasmi (sxemasi) 15. 1 jadvalning 2 -ustuniga chizib olinadi.
Eslatma rasmlar diametri 35 mm bo'lgan aylana yoki 35x35 mm li to'rtburchak shaklida qatlamda chiziladi.

3. 
   Qotishmalardagi faza va boshqa birikmalar chiziqlar bilan ko'rsatiladi va ularning nomlari 15.1 jadvalning 3 ustuniga yoziladi.
   
4. 
   Qotishmaning strukturasiga qarab (albbomdagi va qo'lingizdagi qo'llanmadagi rasmlar bilan solishtirilib) ularning turlari aniqlanadi va nomlari xamda markalari 15. 1 jadvalamng 4- ustuniga yoziladi.
   
5. 
   15.1 jadvalning 5 ustuniga qotishmalarinng kimyoviy tarkibi ko'rsatiladi (spravochmklardan olib) yoziladi.
   
6. 
   15.1 jadvalning 6 ustuniga qotishmaning mexanik yoki boshqa muhim xossalari (spravochnikdan olinadi) yoziladi.
   
7. 
   15.1 jadvalning 7 - ustuniga qotishmaning qo'llanilish joylaridan misollar yoziladi.
   

Hisobotni yozish tartibi.

1. 
   Ishni baj arishdan maqsad.
   
2. 
   15.1 j adval to' ldirilgan xolda.
   

Mustaqil tayyorlanish uchun savollar.

1. 
   Mis va uning qotishmalarinng markalanishi, xossalari va qo'llanilishi joylari.
   
2. 
   Alyuminiy qotishmalarning turlari, markalanishi, ularni termik ishlash va qo'llanilish
   

joylari. .

3. 
   Engil eruvchi podshipnik qotishmalari (babbitlar). Ularning turlari, xossalari, markalanishi va qo'llanilishi.
   

Rangli metall va qotishmalarning mikroanalizi. 7.2 jadval

№	Qotishmaning sturkturasining rasmi (sxemasi)	Faza va boshqa birikmalar ning nomlari	Qotishma ning nomi va ГОСТ buyicha markasi	Qotishmaning kimyoviy tarkibi, %	Mexanik xossalari			Qotishmaning qo'llanilishiga misollar
					HB, МПа	МПа	%
1	2	3	4	5	6			7