Navoiy davlat konchilik instituti konchilik fakulteti «Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

Havo liniyalarini hisoblash

Agar bizning karyerda ikkinchi kategoriya elektr iste’molchilari ishlayotgan bo’lsa, karyer uchun ikki zanjirli LEPlar qabul qilamiz. Hisoblashning maqsadi har bitta liniyada simning minimal ko’ndalang kesimini aniqlash ular PUE normalarini qanoatlantirishi shart. Simlarning ko’ndalang kesimi ularning qizishi, kuchlanishni yuqotishi bo’yicha tekshiriladi, tokning iqtisodiy zichligi (kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo’lgan ko’chmas liniyalar uchun). Katta ekskavatorlar uchun simning ko’ndalang kesimi ishga tushirish toki bo’yicha tekshiriladi. Simlarning ko’ndalang kesimini hisoblash uchun hisobiy tok yuklamasini aniqlash kerak. Simlarni tanlash uchun bir maromdagi yuklama bilan (rotorli ekskavatorlar, lentali konveyerlar, kompressorlar) hisobiy tok quyidagicha aniqlanadi:

Bu yerda:
Ir — yuklamaning hisobiy toki, A;
- bitta guruhdagi iste’molchilarning nominal quvvatining summasi, kVt
Ksp — talab koeffitsientining o’rtacha qiymati;
Unom — tarmoqning nominal kuchlanishi, V;
— havo liniyalari uchun FIK,
= 0,94-0,95;
cos f_p —quvvat koeffitsientining o’rtacha qiymati, havo liniyasi uchun FIK qiymati i
cos f_p jadval 2 da keltirilgan hisobiy tokning qiymatini aniqlagach jadval 3 bo’yicha similar markasini tanlab olamiz.
LEP1= 2ESH+3EKG-8I=6875kVt
LEP2= tex.komp+SBSH+suv.chiqarish+2EKG-4.6B=6916kVt
LEP3=2ESH+2SBSH+EKG-8I+EKG-4.6B+mex.masterskaya =6897kVt

1. 
   LEP 1 uchun hisobiy tokni aniqlaymiz:
   

LEP 1 uchun simlarni tanlaymiz (AC-95) I_dl.dop=2dona * AC-95=2*330 A=660A,
2) LEP 2 uchun hisobiy tokni aniqlaymiz:

LEP 2 uchun simlarni tanlaymiz (AC-95) I_dl.dop=2dona * AC-95=2*330 A=660 A,
3) LEP 3 uchun hisobiy tokni aniqlaymiz:

LEP 3 uchun simlarni tanlaymiz (A-95) I_dl.dop=2dona * A-95 2*320 A=640 A,

Magistral liniya uchun hisobiy tokni aniqlaymiz

Magistral liniya uchun simlarni tanlab olamiz (AC-150)
I_dl.dop=3dona*AC-150=3*450A=1350A.

Sim (провода)	ro, Om/km	Xo, Om/km	Idl.dop A	Massa, Kg/km	keyngi qiymatlarida
					0,95	0,9	0,85	0,8	0,75	0,7	0,65	0,6
A-16	1,96	0,375	105	43	1,979	1,926	1,863	1,793	1,717	1,639	1,55	1,47
A-25	1,27	0,361	135	68	1,318	1,300	1,269	1,233	1,19	1,146	1,1	1,05
A-35	0,92	0,366	170	94	0,988	0,986	0,974	0,955	0,931	0,940	0,87	0,84
A-50	0,64	0,355	215	135	0,718	0,73	0,731	0,725	0,714	0,7	0,68	0,66
A-70	0,46	0,345	265	189	0,544	0,56	0,572	0,575	0,572	0,567	0,56	0,55
A-95	0,34	0,333	320	252	0,426	0,45	0,464	0,471	0,474	0,475	0,47	0,47
A-120	0,27	0,327	375	321	0,358	0,584	0,401	0,412	0,418	0,422	0,42	0,42
A-150	-	-	440	-	-	-	-	-	-	-	-	-
A-185	-	-	500	-		-	-	-	-	-	-	-
A-240	-	-	590	-	-	-	-	-	-	-	-	-
AS-16	2,06	0,389	105	65	2,078	2,022	1,956	1,88	1,80	1,71	1,63	1,54
AS-25	1,38	0,376	130	100	1,428	1,405	1,37	1,329	1,283	1,233	1,18	1,12
AS-35	0,85	0,362	175	149	0,919	0,922	0,912	0,89	0,87	0,85	0,82	0,79
AS-50	0,65	0,353	210	194	0,727	0,738	0,738	0,73	0,71	0,70	0,69	0,67
AS-70	0,46	0,341	265	274	0,543	0,561	0,57	0,57	0,57	0,56	0,55	0,54
AS-95	0,33	0,331	330	-	0,416	0,44	0,45	0,46	0,465	0,46	0,46	0,46
AS-120	-	-	390	-	-	-	-	-	-	-	-	-
AS-150	-	-	450	-	-	-	-	-	-	-	-	-
AS-185	-	-	520	-	-	-	-	-	-	-	-	--
AS-240	-	-	605	-	-	-	-	-	-	-	-	-

4. 
   Kabel liniyalarni hisoblash
   

Kabel liniyalarni hisoblashda uning qizishi (yuklamasi bo’yicha) kuchlanish yuqotilishi bo’yicha, tokning iqtisodiy zichligi, kabellarning issiqqa chidamliligi 1000 V dan yuq ori va qisqa tutashuv toklariga bog’liq. Kabel jilalarining (tomirlarining) ko’ndalang kesim yuzasi,kuchli ekskavatorlarga tok utkazib berayotgan, ularni ishga tushirish toki bo’yicha tekshirib ko’rish kerak. Va hisoblashlar bo’yicha ko’ndalang kesimi va o’kazib beruvchi toki mos keladigani tanlanadi.
Kabel jilalarini (tomirlarini) hisoblangan toki xuddi havo liniyalariga aniqlangandek aniqlanadi. Hisoblab topilgan qiymat I_pac. Atrofdagi haroratga moslab olish kerak.
I_pac.1 = I_pac/K
Bu yerda:
I_pac.1-yuklama tokining hisobiy qiymati atrofdagi haroratni hisobga olgan holda, A;
K — temperaturaga to’g’rilovchi koeffitsient, simlarda va kabellarda tok yuklamalariga ko’ra qabul qilinadi. -5⁰S da K=1,24 a +50⁰S da K=0,74,
Hisobiy tok (A) simlarni qizishi bo’yicha ko’ndalang kesimini tanlash uchun bitta guruhdagi ekskavatorlar uchun.

Bu yerda:
I_r— yuklamaning hisobiy toki bir guruh ekskavatorlar uchun, A;
—hisobiy tokning aktiv tashkil qiluvchilarining summasi (A) ekskavator dvigateli aktiv toki.

— hisobiy tokning aktiv tashkil qiluvchilarining summasi(A) ekskavatorning yordamchi mexanizmining dvigatelleri, ular transformatorning quvvati bo’yicha aniqlanadi, - FIK tahminan = 0.97-0.99 deb qabul qilingan.

Bu yerda cos — dvigatelning reaktiv tashkil qiluvchisi A:

- keltiriladigan dvigatellarni qiymati bo’yicha aniqlanadi;
— yordamchi mexanizmlarning reaktiv toklari summasi, A,

-qiymati - orqali topiladi
1)tarmoq dvigatelining yuklama tokini aktiv tashkil etuvchisi EKG-8i uchun:

EKG-8i uchun yuklamaning reaktiv toki :

EKG-8i ekskavatori uchun TSN tansformatoriningning aktiv va reaktiv toklari:


EKG-8i uchun hisobiy yuklama toki:

Atrofdagi temperatura bo’yicha tug’rilash bilan:
I_pac.1 = I_pac/K=70/0,8=87,5 A
Barcha EKG-8i lar uchun kabel tanlaymiz:
KGET (3x10+1x6+1x6) I_dl.dop=94A
2) EKG-4,6B uchun tarmoq dvigatelining yuklama tokining aktiv tashkil etuvchisi:

EKG-4,6B uchun yuklama tokining reaktiv tashkil etuvchisi:

EKG-4,6B ekskavatori uchun TSN tansformatoriningning aktiv va reaktiv toklari:


EKG-4,6B uchun hisobiy yuklama toki:

Atrofdagi temperatura bo’yicha tugirlash bilan:
I_pac.1 = I_pac/K=27/0,8=34A
Barcha EKG-4,6B uchun kabel tanlaymiz:
KGE (3x10+1x6+1x6) s I_dl.dop=82A

2. 
   3) ESH-15/70 uchun tarmoq dvigatelining yuklama tokining aktiv tashkil etuvchisi :
   

_{ESH-15/70 uchun yuklama tokining reaktiv tashkil etuvchisi:}
ESH-15/70 ekskavatori uchun TSN tansformatoriningning aktiv va reaktiv toklari:


Hisobiy yuklama tokini ESH-15/70 uchun:

Atrofdagi temperatura bo’yicha to’g’rilash:
I_pac.1 = I_pac/K=269/0,8=336 A
Barcha ESH-15/70 uchun kabel tanlaymiz:
2KGE(3x35+1x10+1x6) I_dl.dop=170 A. 2KGE=340A.
__________________________________________________________________
4) SBSH-250MN uchun hisobiy tok yuklamasi:

Atrofdagi temperatura bo’yicha to’g’rilash:

I_pac.1 = I_pac/K=475/0,8=594 A

Burg’ulash stanogiga elektr energiyani uzatish uchun:

KGE 2* (3x95+1x25+1x10) I_dl.dop=313A*2=626 A.