Наука Центральной Азии Ближнего и Среднего Востока в эпоху средневековья

Sharq falsafiy, ijtimoiy va axloqiy tafakkurining rivojlanishini Abu Nasr Forobiysiz tasavvur qilish qiyin. Al-Farobiy (870-950)- Sharq aristotelchiligining atoqli namoyandasi, al-Kindiy ishi davomchisi. Farabe shahrida tug'ilgan. Al-Farobiy faylasuf, matematik, musiqa nazariyotchisi, Sharq olimi. Oʻrta asrlar sharq falsafasining yirik namoyandalaridan biri. Uning falsafiy faoliyati serqirra, qomusiy olim edi. U 160 ta asar yozgan. U Aristotel asarlariga sharhlovchi sifatida ishlagan, buning uchun u "Ikkinchi muallim", "Sharq Arastu" laqabini olgan.

• "Qonunlar kitobi"
• "Mantiq bo'yicha katta ixcham kitob"
• "Mantiq kitobiga kirish"
• "Dalillar kitobi"
• "Falsafani o'rganish uchun nimani bilishingiz kerakligi haqida kitob"
• "Koinot harakatining doimiyligi haqida kitob"
• "Ruhning mohiyati haqida risola"
• "Falsafaning ma'nosi haqida kitob"
• "Savollarning mohiyati"
• "Modda haqida bir so'z"
• "Aqlning ma'nosi haqida"
• "Yoshlar ongi kitobi"
• "Sillogizm shartlari haqida kitob"
• "Orzular haqida so'z"
• "Fozil shahar aholisining qarashlari haqida risola"
• "Fanlarning ta'rifi va tasnifi haqida kitob"
• "Falsafaga oid eslatmalar"

Al-Farobiyning falsafiy asarlariga quyidagilar kiradi:

Uning asarlari Ibn Sino, Ibn Baja, Ibn Tufayl, Ibn Rushd, shuningdek, o‘rta asrlar G‘arbiy Yevropa falsafasi va faniga ta’sir ko‘rsatdi. O‘tror kutubxonasining yaratilishi ham unga bog‘liq. Farobiy boy ilmiy meros qoldirib, Sharq va Gʻarb ilm-fanining rivojlanishiga ulkan taʼsir koʻrsatdi. Ammo al-Farobiyning barcha asarlari, ayniqsa, matematika ishi o‘rganilmagan. Forobiyning vafoti haqida ikki xil versiya mavjud. Birinchi versiyaga ko'ra, u Damashqda tabiiy sabablarga ko'ra vafot etgan, ikkinchisiga ko'ra, Asqalonga ketayotganda qaroqchilar tomonidan o'ldirilgan.

IBN SINO (Avitsenna), Abu Ali 980 - 1037 yil 18 iyun

Fors tabib, olim, faylasuf va shoir Abu Ali al Husayn ibn Abdulloh Ibn Sino (lotincha nomi — Avitsenna) qishloqda tugʻilgan. Buxoro yaqinidagi Afshon. Oʻrta Osiyo va Eronda yashab, Buxoroda matematika, astronomiya, falsafa va tibbiyot ilmlarini oʻrgangan, turli hukmdorlar qoʻl ostida tabib, vazirlik qilgan.
Asosiy falsafiy asarlar: “Shifo kitobi” (qisqartirilgan shaklda – “Najot kitobi”), “Koʻrsatma va koʻrsatma kitobi”, “Ilm kitobi” (fors tilida). Ibn Sino falsafasi Sharq aristotelizmining metafizika, gnoseologiya va mantiq sohasidagi anʼanalarini, qisman neoplatonizmning ontologik konsepsiyasini davom ettiradi.