Научно-исследовательская работа по усовершенствование свойств полимерных композиционных материалов для искусственной кожи

2.7 TO’LDIRUVCHILAR HAQIDA UMUMIY MALUMOT
III-BOB. OLIB BORILGAN TADQIQOTLAR VA ULARNING TAHLILI 3.1. PVX ikkilamchi mahsulotlaridan polimer plitalarini ishlab chiqarish

MAVZUNING DOLZARBLIGI
O’tgan asrning ikkinchi yarmidan boshlab polimer mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash sanoat miqiyosida keng ko’lamda amaliyotga tad’biq etila boshlandi. Polimer mahsulotlaridan olingan buyumlardan foydalanish avvaliga faqat yevropa va amerikada bo’lgan bo’lsa, keyinchalik u butun dunyo bo’ylab jadallik bilan tarqala boshlandi. Polimer mahsulotlaridan foydalanishning bunday jadallik bilan dunyo bo’yicha tez suratlarda tarqalishiga sabab ularning tan narxining arzonligi va ekisplutatsion mudatning uzoqligi sabab bo’ldi.
Hozir paytda plastmassalarni qayta ishlash sanoati turli uskunalarni va bir necha ming uskunalar majmuasini qamrab olgan. Individual polimer,polimer kompozitlari,polimerlar aralashmalari bilan almashtirish orqali turli xossa va ko’rsatgichlarga ega bo’lgan polimer kompozitsialari yaratilgan. Bunda ular xalq xojalik buyumlardan tortib harbiy sohalargacha keng ko’lamda foydalanilyapti. Bukungi kunimizda biror sohani polimerlarsiz tasavur qila olmaymiz. Chunkin polimerlardan olingan buyumlar issiqbardosh, sovuqbardosh, kislota va ishqorlar tasiriga chidamli va boshqa qator ijobiy xususiyatlarni o’zida jamlay olgan.
Uy qurilishi sohasida PVXdan foydalanish ustunlik qiladi. U muntazam ravishda metall quvurlar (ayniqsa, mis, galvanizli po'lat yoki quyma temir) o'rnini bosuvchi yoki muqobil sifatida ishlaydi va ko'plab ishlarda korroziya ish qobiliyatini buzishi va texnik xarajatlarni oshirishi mumkin. Uy-joy dasturlaridan tashqari, PVX muntazam ravishda shahar, sanoat, harbiy va tijorat loyihalari uchun ham qo'llaniladi.
Umuman olganda, PVX bilan ishlash metall quvurga qaraganda ancha osonroq. Uni oddiy qo'l asboblari yordamida kerakli uzunlikka kesib olish mumkin. Armatura va quvur o'tkazgichlarini payvandlash shart emas. Quvurlar bo'g'inlar, erituvchi tsement va maxsus elimlardan foydalanish bilan bog'liq. PVXning yana bir afzalligi shundaki, plastifikatorlar qo'shilgan ba'zi mahsulotlar qattiqroq bo'lishidan farqli o'laroq yumshoqroq va moslashuvchan bo'lib, ularni o'rnatishni osonlashtiradi. PVX, shuningdek, sim va kabel kabi elektr komponentlari uchun izolyatsiya sifatida egiluvchan va qattiq shakllarda keng qo'llaniladi.
Sog'liqni saqlash sohasida PVXni oziqlantiruvchi naychalar, qon torbalari, vena ichiga yuboradigan (IV) torbalar, dializ apparatlari qismlari va boshqa ko'plab narsalar ko'rinishida topish mumkin. Shuni ta'kidlash kerakki, bunday qo'llanmalar PVX tarkibiga PVX va boshqa plastmassalardan egiluvchan navlar ishlab chiqaradigan ftalat-kimyoviy moddalar qo'shilganda mumkin bo'ladi.
Hozirgi paytda plastmassalarni qayta ishlash sanoati turli usullarni va bir necha ming (3500 xildan ortiq) uskunalar majmuasini kamrab olgan. Individual polimerlar, polimer kompozitlari, polimerlar aralashmasi bilan almashtirilayapti. Bu tadbirlar yigʼindisi natijasida har xil xossalarga ega boʼlgan materiallar yaratilishiga erishildi; bu materiallardan xalq isteʼmol buyumlaridan tortib, harbiy va kosmik texnikada ishlatiladigan buyumlargacha olish uchun imkoniyat yaratildi.