Natural Butun Manfiy Musbat Juft Toq Murakkab Tub

Natural Butun Manfiy Musbat Juft Toq Murakkab Tub
Bizga shu ma’lumki, hammamiz sanashni bilamiz. Mana shu sanalayotgan sonlar-ning nomi bo’lib, matematiklar orasida “Natural sonlar” deb yuritiladi.
Ta’rif: Sanoqda ishlatiladigan sonlarga “Natural son” deyiladi. Natural sonlar to’plami harfi bilan belginadi va u lardan iborat.
To’plamdan ko’rinib turibdiki, natural sonlarning cheki yo’q va eng kichik qiymati 1 bilan boshlanadi.
Matematiklar orasida Raqam va Son tushunchasi mavjud bo’lib, ikkisi ham bir-biridan farq qiladi. Keling shu ikkisini farqini o’rganamiz.
Ta’rif: Barcha sonlar uchun ishlatiladigan maxsus simbol(belgi)larga “Raqam” deyiladi. Raqamlar soni cheklangan bo’lib , lardan iborat.
Raqamlar tarixi bilan tanishmoqchi bo’lsangiz shu yerni bosing­¹.
Sonlar esa shu raqamlardan tashkil topgan bo’ladi. Asosiy va yagona farqi ham shundadir.
Sonlarning ko’pgina turlari mavjud. Shulardan natural sonlarni yuqorida o’rganib chiqdik. Undan tashqari butun sonlar, ratsional sonlar va hakazolar bor. Hozir butun sonlarni ko’rib chiqib, qolganini keyingi mavzularda tanishib chiqamiz.
Ta’rif: Natural sonlar va ularga qarama-qarshi sonlar hamda nollarning jamlanmasiga butun sonlar deyiladi.

• 
  Qarama – qarshi sonlar faqat “ ” ishorasi bilan farq qiladigan sonlarga aytiladi. Matematik tilda esa, “Modul jihatdan teng bo’lgan sonlar qarama – qarshi sonlar deyiladi.”
  

Butun sonlar to’plami harfi bilan belgilanadi va u lardan iborat.
Raqamlar, sonlar tushunchasini tushunib oldik, endi shulardagi ba’zi farqla-nishlarni o’rganib chiqsak. Shulardan birinchisi, “Manfiy va Musbat” sonlardir.
Sonlar o’qini tasavvur qiladigan bo’lsak, undagi 0 sonini simmetrik o’q deymiz. Shunda o’q ikkiga ya’ni chap va o’ng tomonlarga bo’linadi. Shu simmetrik o’qdan chap tomondagi barcha sonlar “Manfiy” sonlar, o’ng tomondagi barcha sonlarni esa “Musbat” sonlar deb yuritiladi. Sonlarni shunda uch xususiyatga bo’lib oldik: 1) “Musbat” sonlar, 2) “Manfiy” sonlar, 3) “Musbat ham emas, Manfiy ham emas”
Ha oxirgisi sizga notanishdek tuyulgan bo’lishi mumkin, lekin shunaqa biz 0 soni-ni simmetrik o’q sifatida foydalanayapmiz.
Ikkinchi farqlanish bu “Juft va Toq” sonlardir. Bu farqlanish nomanfiy butun son-lar uchungina ishlaydi.
Ta’rif: 2 ga karrali bo’lgan (bo’linadigan) sonlar “Juft”, aksi esa “Toq” sonlar de-yiladi.