Nasoyim ul-muhabbat

Tadqiqot manbayi. Mazkur ishda «Nasoyim ul-muhabbat»da keltirilgan tariqat ahliga ulug‘ shoir Alisher Navoiyning munosabati va tariqat pirlarga doir ma’lumotlarni qiyosiy o‘rganish asos qilib olingan. Qiyosisiy tahlil uchun Abdurahmon Jomiyning «Nafohat ul-uns» asariga ham murojaat qilindi. Bundan tashqari, Naqshbandiya tariqatiga oid tadqiqotlarda Alisher Navoiyning «Nasoyim ul-muhabbat» asriga murojaat qilinganki, bunday tadqiqotlar ham mazkur ishning manbalari hisoblanadi.

Tadqiqotning maqsad va vazifalari. «Nasoyim ul-muhabbat» («Muhabbat shabbodalari») – xalqni Haq va haqiqat sari yo`llash, bashariyatni ilohiy ma’rifatga yetishtirishdek ulkan vazifani o`z zimmasiga olgan ulug` ulamo va urafo, mashoyixu avliyolar haqida bitilgan noyob manbadir. Hijriy 901 (1496) yilda vujudga kelgan o`zbek nasri va tasavvuf adabiyotining mumtoz namunasi sanalgan bu asarning to`liq nomini muallif «Nasoyim ul-muhabbat min shamoyim ul-futuvvat» («Ulug`lik xushbo`yliklarini taratuvchi sevgi shabbodalari») deya e’tirof etaladi.

Bitiruv malakaviy ishi oldida shoirning tariqat ahillari hisoblanmish - ulug` ulamo va urafo, mashoyixu avliyolarga munosabatini o`rganish maqsad qilib qo`yilgan. Bunday maqsadga erishish uchun vazifalar quyidagicha belgilab olindi:

- avliyo va oriflar sifatlari va mezonlari haqidagi ma’lumotlarini organish;

- «Nasoyim ul-muhabbat» asarining tasavvuf tarixi va adabiyotini o`rganishdagi o`rnini yoritib berish;

- «Nasoyim ul-muhabbat» turkiy tazkiranavislikning nodir namunasi ekanligi tahlillarda yoritish ;

- Tariqat pirlarining hasbu holiga doir ma’lumotlarni o`rganish;

- Kashfu karomat masalasiga tariqat pirlarining munosabatini oydinlashtirish;

- Tariqatlarda pir va muridlik munosabati;

- Alisher Navoiyning tariqat pirlarga doir ma’lumotlarini tahlil qilish;

- «Nasoyim ul-muhabbat»ning tariqatlar va ularning namoyandalari haqidagi ma’lumotlarni o`rganish va tekshirishda muhim manba ekanligi;