Насослар ва насос станциялари

Markazdan qochma nasoslar ishini muvofiqlashtirish

Markazdan qochma nasoslar ishini muvofiqlashtirish aylanish chastotasi (tezligi)ni o‘zgartirish yoki ish g‘ildiragini kesish (srezka) yo‘li bilan amalga oshirilishi mumkin. Shuningdek markazdan qochma nasoslar uzatishini quvurlar

tizimi tavsifini o‘zgartirish yo‘li bilan muvofiqlashtirish usuli ham mavjud. Bu so‘nggi usul yordamida faqat nasos suv uzatishini kamaytirish mumkin. Odatda, bu bir muncha tejamkor bo‘lmagan usuldir. Ammo amaliyotda undan tez–tez foydalanib turishga to‘g‘ri keladi.
Nasos agregati ishini muvofiqlashtirishning eng tejamli usuli – ish g‘ildiragi aylanmasi (oboroti) miqdorini o‘zgartishdan iborat. Markazdan qochma nasos suv uzatishi, uning oqim kuchi va quvvati quyidagi tenglamalar yordamida ifodalanadi:

Q n _H

^ n ^2
3
H ^ n ^

 ;
^{Q n} H
 ^{ } ;
n
 ^{ } ;
H n

^{1 1} 1
 1 
1  1 

Bunda Q, H, N_n – ish g‘ildiragi aylanishi chastotasi n bo‘lganidagi uzatish, oqim kuchi va quvvat;
Q₁, H₁, N_n1 – ish g‘ildiragi aylanishi chastotasi n₁ o‘zgacha bo‘lganidagi xuddi shu ko‘rsatkichlar.
Keltirilgan uch formula proporsionallik qonunini ifodalaydi.
Nasos n₂ aylanish chastotasi bilan ishlaganida uning so‘rish balandligi mazkur tenglamaga ko‘ra topiladi:

^  ⁿ
_2 _

H_vak1=10– ^{10  H}
_
^{ 1 } ^,
вак _{ n  }

Bunda, N_vak – ish g‘ildiragi aylanishi chastotasi n bo‘lganidagi yo‘l qo‘yiladigan so‘rilishning vakuummetrik balandligi;
N_vak1 – shuning o‘zi, aylanish chastotasi n₁ bo‘lganida.
Proporsionallik qonuni birgina Q–H tavsifi bo‘yicha aylanish chastotasining keng diapazonida nasosning qator tavsiflarini qurish imkonini beradi.
Proporsionallik qonunining birinchi ikki formulasini qo‘shib echganda ayniy parabola tenglamasini olamiz:

_H= ^H1 Q ²  constQ ²  K Q ² ,

Q
₂ 1
1
Bunda K₁ – proporsionallik egri chizig‘ini ifodalaydigan koeffitsient.
Ayniy (podobniy) rejimlarning bitta parabolasi uchun proporsionallik koeffitsienti doimiydir.
N aylanish chastotasi uchun nasosning Q–H tavsifiga ega bo‘lib, hamda proporsionallik qonuni formulasi Q/Q₁ = n/n₁ dan hamda H/H₁ = (n/n₁)² foydalanib, boshqa n₁ aylanish chastotasi uchun nasosning yangi tavsifi – Q₁–H₁ ni qurish mumkin.

50. 
    –rasm. Nasosning bita aylanish chastotasidan boshqa chastotaga o‘tishidagi tasniflarini qayta hisoblashdagi grafik ko‘rinishi
    

Buning uchun aylanish chastotasi n bo‘lganida ma’lum Q–H egri chizig‘idagi Q va H parametrli biron–bir 1 nuqtasini olib (63–rasm), va ularni Q/Q₁ = n/n₁ va H/H₁ = (n/n₁)² tenglamalarga qo‘yib, berilgan aylanish chastotasi n₁ bo‘lgan 1 nuqta uchun Q₁ va H₁ larni topish kerak. Xuddi shu usulda 2, 3 va h.k.

nuqtalarining parametrlari topiladi. Bu nuqtalarni birlashtirib, Q₁–H₁ egri chizig‘i, n₁ aylanish chastotasi uchun nasosning yangi tavsifiga ega bo‘lamiz.
FIK Q₁–h₁ egri chizig‘ini qurishda nasos FIK uning ish g‘ildiragi aylanish chastotasi o‘zgarganida ancha keng diapazonlarda amalda o‘zgarmas bo‘lib qolaveradi. Shuning uchun Q–H egri chizig‘idagi 1, 2, 3, 4 va h.k. nuqtalarga
muvofiq FIK o‘zgarishsiz 1, 2, 3, 4 va h.k. nuqtalariga ko‘chiradilar.
Q–H – quvvat egri chizig‘ini proporsionallikning uchinchi formulasi – N_H/N_H1
= (n/n₁)³ ga binoan qayta hisoblaydilar.
Markazdan qochma nasos ishini muvofiqlashtirishning yana bir usuli – ish g‘ildiragini uning tashqi diametri bo‘ylab kesish (egovlash) usulidan iborat. Markazdan qochma nasosish g‘ildiragini kesishda uzatish va oqim kuchi quyidagi formulalarga binoan o‘zgaradi:

^Qср _
^Dcp _;
^H cp
 ^D 2
_{ } cp _