Nasimxon rahmonov

3.
 
“O„g„uznoma”da uch qavatli olam modeli. 
4.
 
“O„g„uznoma”da tush motivi. 
5.
 
“O„g„uznoma”da rang va inonch e‟tiqodlar
.
 
6.
 
O„g„uz xoqon haqidagi dostonlarning qiyosiy tahlili
.
 
Kalit so„z va terminlar: 
kitobiy epos, eski uyg„ur-turk yozuvi, doston, shomonlik 
mifologiyasi, syujet, kosmogonik mifologiya, uch qavatli olam modeli, obraz, 
qadimgi turkiy yodgorliklar.
 
 
 
 

---

“O„g„uznoma”ning o„rganilishi
.«O‗g‗uznoma» dostoni qadimgi turkiy 
adabiyotning, xususan, kitobiy eposning bir namunasi bo‗lib, turkiy xalqlarning 
mushtarak merosidir. Bu doston «O‗g‗uz xoqon haqida doston» degan nom bilan 
ham yuritiladi. «O‗g‗uznoma» dostoni eski uyg‗ur-turk yozuvida ko‗chirib 
qoldirilgan va hozirda Parij milliy kutubxonasida saqlanadi.
Dostonni o‗rganishni 1815 yili nemis olimi Dits boshlab berdi. U asarni nemis 
tiliga tarjima qilib, chop ettirdi. Dostonni o‗rganishda va turli tillarga tarjima 
qilishda olmon olimi V.V.Radlov, turk olimi Rizo Nur, fransuz olimi V.Bang, rus 
olimi A.M.SHcherbak, X. Ko‗rug‗li, o‗zbek olimi N. Rahmonov, qozoq olimi Q. 
O‗miraliev va boshqalarning xizmatlari katta. ―O‗g‗uznoma‖ dostoni bo‗yicha ish 
olib borgan olimlarning aksariyati bu obrazning tarixiga e‘tibor qaratadilar. O‗g‗uz 
xoqon timsoli ostida tarixiy shaxs yotadi, degan olimlarning fikrlari ham bir xil 
emas: N.YA.Bichurin - xun hukmdori Mode bilan, V.V.Radlov va Rizo Nur - 
Buqaxon bilan, I.Markvart, D. Sinor - CHingizxon bilan bog‗laydilar. 
―O‗g‗uznoma‖ dastlab og‗zaki aytilgan, XU asrda eski uyg‗ur-turk yozuvida bitilib 
qoldirilgan va xalq og‗zaki ijodi mahsuli bo‗lgani uchun, uni ma‘lum bir tarixiy 
shaxsga bog‗lash to‗g‗ri emas.