Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«Markazdan, kim bo„lishidan qat‟i nazar, qonunga xilof 
ko„rsatmalarni bajarish mumkin emas»,
– deb hisobladi. 20-avgustda O„zbekiston 
SSR Oliy Kengashi Rayosati, O„zbekiston SSR Prezidenti huzuridagi Vazirlar 
Mahkamasining Qoraqalpog„iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri 
rahbarlari ishtirokida qo„shma majlis bo„ldi. Unda O„zbekistonning mustaqillikka 
erishish yo„li o„zgarmasligi haqida Bayonot qabul qilindi. 
Shu kuni O„zbekiston Prezidenti I.A.Karimov respublika aholisiga murojaat bilan 
chiqdi. Ushbu murojaatda O„zbekistonning o„z mustaqilligiga erishish yo„li qat‟iy 
ekanligini yana bir bor alohida uqtirildi. Jumladan, unda 
«O„zbekiston jumhuriyati, 
uning rahbariyati qayta qurish davrida ham hech qachon birovning gapiga kirib 
ish tutgan emas. Markazdan, boshqa ba‟zi bir jumhuriyatlardan qanday 
qarorlar chiqmasin, va‟dalar berilmasin, har qanday chaqiriqlar, da‟vatlar, 
yo„l-yo„riq ko„rsatishga harakatlar bo„lmasin, biz o„zimiz tanlagan yo„limizdan 
va belgilab olgan maqsadimizdan qaytganimiz yo„q. Bu yo„l bizning xalqimiz 
tarixiga, urf-odatlariga, tabiatimiz shart-sharoitlariga, xullas, xalqimiz 
manfaatlariga mos yo„ldir»,
– deb qat‟iy ta‟kidlandi. Shuningdek, turli ijtimoiy-
siyosiy guruhlar o„rtasidagi ixtiloflarni hal etish uchun kuch ishlatish, eng avvalo, 
harbiy kuch ishlatish ochiq-oydin qoralandi. 
O„zbekiston Prezidentining Farmoni bilan Favqulodda Holat Davlat Komitetining 
g„ayri konstitutsiyaviy, huquqqa qarshi qarorlari va boshqa ko„rsatmalari noqonuniy 
deb e‟lon qilindi. 
Ana shunday sharoitda, ya‟ni markaz va respublikalar o„rtasidagi munosabatlar 
tobora taranglashib, markaz boshqaruv qobiliyatini yo„qotgan, har bir mintaqa, har bir 
respublika o„z holiga tashlab qo„yilgan bir sharoitda tarixiy vaziyatni to„g„ri baholay 
bilish qobiliyatiga ega bo„lgan O„zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov Oliy 
Kengash sessiyasini chaqirish va unda O„zbekiston mustaqilligi haqida Qonun qabul 
qilish masalasini keskin qo„ydi. Chunki har bir milliy respublikaning chinakam teng 
huquqliligi va mustaqilligi ta‟minlangandagina tanazzuldan chiqish mumkin edi. 

---

31 
Buning uchun mustaqillik yo„lidagi barcha to„siqlar olib tashlanishi, har bir 
respublika so„zda emas, balki amalda tenglar orasida teng bo„lishi lozim edi. 
Ayni shu maqsadlarni ko„zlab, O„zbekiston Oliy Kengashining XII chaqiriq 
navbatdan tashqari sessiyasi 1991-yil 31-avgustda o„z ishini boshladi. 
O„zbekistonning mustaqil davlat deb e‟lon qilinishida mazkur sessiya katta tarixiy 
ahamiyat kasb etishini alohida ta‟kidlash lozim. Unda «O„zbekiston Respublikasining 
davlat mustaqilligi to„g„risida»gi hamda «O„zbekiston Respublikasining Davlat 
bayrog„i to„g„risida»gi masalalar kun tartibiga qo„yilib, qizg„in muhokama qilindi. 
O„zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi to„g„risida Prezident 
I.A.Karimov ma‟ruzasi tinglandi. U o„z nutqida 1991-yil o„rtalarida markaziy 
hukumat olib borayotgan ichki siyosatni tahlil qildi. 19 – 21-avgust kunlari Moskvada 
Favqulodda Holat Davlat Komiteti a‟zolarining fuqarolar boshiga azob-uqubatlar 
solishga 
intilishganini, 
butun-butun 
xalqlarning 
ozodligini, 
respublikalar 
mustaqilligini yana kishanlamoqchi bo„lganliklarini ro„yirost ochib tashladi. Alg„ov-
dalg„ovli kunlarda ham O„zbekistonning o„z yo„li va maqsadi borligini, bu xalq 
manfaatiga mos yo„l ekanligini, qanday qilib bo„lmasin, undan qaytmaslik lozimligini 
aytdi. Shuningdek, ma‟ruzada mustaqil davlatlar maqomiga to„xtalib: